br. 07-00-728/2013-02 datum: 7. 4. 2014.

MIŠLjENjE

Mišljenje je doneto u postupku po pritužbi A. I. iz Č, koja je podneta protiv Komisije za stipendije opštine Č. U pritužbi je navedeno da je u opštini Č. raspisan konkurs za dodelu studentskih stipendija za školsku 2013/14 godinu i da je jedan od uslova za dobijanje stipendije da studenti studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama. S obzirom da je A. I. student privatnog fakulteta, smatra da je diskriminisan postavljanjem ovog uslova. U toku postupka je utvrđeno da je Komisija za stipendije opštine Č. raspisala konkurs za dodelu stipendija za školsku 2013/14 godinu, kao i da su postavljeni uslovi koji su propisani Pravilnikom o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti utvrdila je da je Komisija za stipendije opštine Č, protiv koje je podneta pritužba, postupala u skladu sa Pravilnikom o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, koji je dužna da poštuje. Od A. I, kao i od drugih studenata i studentkinja koji su konkurisali za stipendiju, tražilo se da ispuni uslove koji su propisani Pravilnikom. Zbog toga je Poverenica dala mišljenje da Komisija za stipendije opštine Č. nije prekršila odredbe Zakona o zabrani diskriminacije. Iako A. I. nije podneo pritužbu protiv Opštinskog veća opštine Č, koja je donela Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, na osnovu ovlašćenja iz člana 33. stav 1. tačka 7. Zakona o zabrani diskriminacije, analiziraće uslove propisane ovim pravilnikom, sa aspekta antidiskriminacionih propisa. Ukoliko ova analiza pokaže da su propisani uslovi diskriminatorni, pokrenuće inicijativu za izmenu Pravilnika o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č.

1. TOK POSTUPKA

1.1. Poverenici za zaštitu ravnopravnosti pritužbom se obratio A. I. iz Č, koja je izjavljena protiv Komisije za dodelu stipendija opštine Č.

1.2. U pritužbi je, između ostalog, navedeno:

– da je A. I. diskriminisan kao student privatnog fakulteta, i to tako što je Komisija za dodelu stipendija opštine Č. raspisala Konkurs za dodelu studentskih stipendija za školsku 2013/14 godinu i postavila, kao jedan od uslova, da studenti studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama;
– da se i pored tog uslova podnosilac pritužbe prijavio na ovaj konkurs, kao student četvrte godine Internacionalnog Univerziteta u Novom Pazaru, departmana za pravne nauke sa sedištem u Novom Pazaru, izdvojeno odeljenje u Subotici, koji ima akreditaciju;
– da je raspisivanjem konkursa i postavljanjem ovog uslova, Komisija za dodelu stipendija opštine Č. diskriminisala studente koji su se od samog početka studiranja opredelili za privatne fakultete;
– da je u pitanju diskriminacija studenata a ne fakulteta, jer su privatni fakulteti (akreditacijom) izjednačeni sa državnim fakultetima;
– da se A. I. i prošle školske godine 2012/2013 prijavio na isti konkurs, ali da je njegova prijava odbijena jer ne studira na državnom fakultetu;
– da je takvu odluku potvrdilo i Opštinsko veće Opštine Č, nakon što je A. I. podneo prigovor na odluku Komisije za dodelu stipendija.

1.3. Uz pritužbu su dostavljeni i sledeći prilozi: tekst Konkursa za studente opštine Č. za školsku godinu 2013/2014, odluka Komisije za dodelu stipendija opštine Č. kojom A. I. nije priznato pravo za dobijanje opštinske stipendije za školsku godinu 2012/13 broj: 61-2-1/2013 od 1. februara 2013. godine, prigovor A. I. na odluku Komisije za dodelu stipendija opštine Č. od 13. februara 2013. godine i odluka Komisije za akreditaciju i proveru kvaliteta broj 612-00-456/2009-04 od 9. jula 2010. godine.

1.4. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti sprovela je postupak u cilju utvrđivanja pravno relevantnih činjenica i okolnosti, a u skladu sa čl. 35. st. 4. i čl. 37. st. 2. Zakona o zabrani diskriminacije, pa je u toku postupka pribavljeno izjašnjenje Komisije za dodelu stipendija opštine Č.

1.5. U izjašnjenju na pritužbu Komisije za dodelu stipendija opštine Č, između ostalog, navedeno je:

– da je na osnovu čl. 44. Zakona o lokalnoj samoupravi i Statuta opštine Č, Opštinsko veće opštine Č. donelo Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č. 18. decembra 2012. godine;
– da je Komisija za odobrenje stipendija u celosti primenjivala u radu Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č;
– da, ukoliko bi se odstupilo od primene odredaba ovog pravilnika u slučaju A. I, komisija bi ga u tom slučaju neopravdano stavila u privilegovan položaj u odnosu na ostale kandidate.

1.6. Uz izjašnjenje na pritužbu dostavljen je i Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č. („Službeni list opštine Č.”, broj 21/2012).

2. ČINjENIČNO STANjE

2.1. Uvidom u tekst Konkursa za studente opštine Č, utvrđeno je da je Komisija za odobrenje stipendija za studente opštine Č. raspisala Konkurs za dodelu studentskih stipendija za školsku 2013/14 godinu. Konkursom je propisano, između ostalog, da studentsku stipendiju mogu ostvariti studenti koji studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama.

2.2. Uvidom u Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č. utvrđeno je da su uslovi pod kojim studenti mogu ostvariti pravo na stipendiju propisani odredbom čl. 5. ovog pravilnika, kojom je propisano, između ostalog, kao jedan od uslova da studenti studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama.

2.3. Uvidom u Odluku o akreditaciji studijskih programa osnovnih akademskih studija prava Komisije za akreditaciju i proveru kvaliteta broj: 612-00-456/2009-04 od 9. jula 2010. godine, utvrđeno je da je Univerzitet u Novom Pazaru, Departman za pravne nauke, sa sedištem u Novom Pazaru ispunio propisane standarde za akreditaciju studijskog programa osnovnih akademskih studija prava i da mu je izdato Uverenje o akreditaciji.

2.4. Uvidom u odluku Komisije za dodelu stipendija opštine Č. kojom A. I. nije priznato pravo za dobijanje opštinske stipendije za školsku godinu 2012/13 broj: 61-2-1/2013 od 1. februara 2013. godine, utvrđeno je da mu stipendija nije odobrena jer ne ispunjava uslove koji su propisani Pravilnikom, odnosno, uslov da studenti „studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama”.

3. MOTIVI I RAZLOZI ZA DONOŠENjE MIŠLjENjA

3.1. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, prilikom odlučivanja u ovom predmetu, imala je u vidu navode iz pritužbe, izjašnjenje, priloge kao i relevantne pravne propise u oblasti zaštite od diskriminacije.

Pravni okvir

3.2. Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je samostalan, nezavisan i specijalizovan državni organ ustanovljen Zakonom o zabrani diskriminacije sa zadatkom da radi na suzbijanju svih oblika i vidova diskriminacije i ostvarivanju ravnopravnosti u društvenim odnosima. Nadležnost Poverenika za zaštitu ravnopravnosti široko je određena, u skladu sa međunarodnim standardima, kako bi se omogućilo da delotvorno i efikasno ostvaruje svoju ulogu. Jedna od osnovnih nadležnosti Poverenika jeste da prima i razmatra pritužbe zbog diskriminacije, daje mišljenja i preporuke u konkretnim slučajevima diskriminacije i izriče zakonom utvrđene mere. Pored toga, Poverenik je ovlašćen da predlaže postupak mirenja, kao i da pokreće sudske postupke za zaštitu od diskriminacije i podnosi prekršajne prijave zbog akata diskriminacije propisanih antidiskriminacionim propisima. Poverenik je, takođe, ovlašćen da upozorava javnost na najčešće, tipične i teške slučajeve diskriminacije i da organima javne vlasti preporučuje mere za ostvarivanje ravnopravnosti.

3.3. Ustav Republike Srbije u čl. 21. zabranjuje svaku diskriminaciju, neposrednu ili posrednu, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta.

3.4. Ustavna zabrana diskriminacije bliže je razrađena Zakonom o zabrani diskriminacije, koji u čl. 2. st. 1. tač. 1. propisuje da diskriminacija i diskriminatorno postupanje označavaju svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva), u odnosu na lica ili grupe kao i na članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, imovnom stanju, rođenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu, članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima. Zakonom o zabrani diskriminacije čl. 19. zabranjena je i diskriminacija u oblasti obrazovanja i stručnog osposobljavanja, gde je između ostalog zabranjena i diskriminacija vaspitnih i obrazovanih ustanova koje obavljaju delatnost u skladu sa zakonom i drugim propisom, kao i lica koja koriste ili su koristili usluge ovih ustanova u skladu sa zakonom.

Analiza navoda iz pritužbe i izjašnjenja sa aspekta antidiskriminacionih propisa

3.5. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti najpre konstatuje da je u konkretnom slučaju potrebno utvrditi da li je Komisija za dodelu stipendija različito tretirala podnosioca pritužbe na osnovu njegovog ličnog svojstva – student privatnog fakulteta, u odnosu na ostale studente i studentkinje zainteresovane za dobijanje stipendije.

3.6. Nesporno je da je u nadležnosti Komisije za stipendije opštine Č. raspisivanje konkursa za dodelu studentskih stipendija, kao i da Komisija donosi odluku o dodeli studentskih stipendija. Učesnici konkursa koji su nezadovoljni odlukom ove komisije imaju pravo prigovora Opštinskom veću opštine Č, kao drugostepenom organu.

3.7. Pravilnikom o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, odredbom čl. 5. propisano je da pravo na stipendiju mogu da ostvare studenti pod uslovom: a) da su državljani Republike Srbije; b) da imaju prebivalište na teritoriji opštine Č; v) da su studenti II, III, IV, V i VI godine osnovnih akademskih i osnovnih strukovnih studija na teritoriji Republike Srbije, kao i studenti sa apsolventskim statusom do godinu dana; g) da su studenti II i III stepena studija na teritoriji Republike Srbije; d) da godinu upisuju prvi put; đ) da nisu stariji od 30 godina; e) da nisu zaposleni i ž) da studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama.

3.8. U toku postupka je utvrđeno da je Komisija za stipendije opštine Č. raspisala konkurs u skladu sa Pravilnikom o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, kao i da su uslovi u konkursu propisani u skladu sa odredbom člana 5. ovog pravilnika. Jedan od uslova je i da studenti „studiraju na državnim fakultetima i državnim visokim školama”.

3.9. Imajući u vidu da je Komisija za stipendije opštine Č, protiv koje je podneta pritužba, postupala u skladu sa Pravilnikom o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, može se konstatovati da se od A. I, kao i od drugih koji su bili zainteresovani za dobijanje stipendije, tražilo da ispuni uslove konkursa. Postupanje Komisije za stipendije opštine Č. ne može se okarakterisati kao diskriminatorno, jer je Komisija dužna da poštuje Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č.

3.10. Ceneći utvrđene činjenice i pravne propise, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti saglasno članu 33. stav 1. Zakona o zabrani diskriminacije, dala je mišljenje da Komisija za stipendije opštine Č. nije prekršila odredbe Zakona o zabrani diskriminacije. Međutim, iako podnosilac pritužbe nije podneo pritužbu protiv Opštinskog veća opštine Č, koje je donelo Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, na osnovu ovlašćenja iz člana 33. stav 1. tačka 7. Zakona o zabrani diskriminacije, analiziraće uslove propisane ovim pravilnikom, sa aspekta antidiskriminacionih propisa. Ukoliko ova analiza pokaže da su propisani uslovi diskriminatorni, pokrenuće inicijativu za izmenu Pravilnika o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č.

4. MIŠLjENjE

Odlukom Komisije za stipendije opštine Č. kojom A. I. nije odobrena opštinska stipendija, nisu prekršene odredbe Zakona o zabrani diskriminacije.

Iako A. I. nije podneo pritužbu protiv Opštinskog veća opštine Č, koje je donelo Pravilnik o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, na osnovu ovlašćenja iz člana 33. stav 1. tačka 7. Zakona o zabrani diskriminacije, analiziraće uslove propisane ovim pravilnikom, sa aspekta antidiskriminacionih propisa. Ukoliko ova analiza pokaže da su propisani uslovi diskriminatorni, pokrenuće inicijativu za izmenu Pravilnika o kriterijumima za odobrenje stipendija za studente opštine Č.

Protiv ovog mišljenja nije dopuštena žalba niti bilo koje drugo pravno sredstvo, jer se njime ne odlučuje o pravima i obavezama pravnih subjekata.

POVERENICA ZA ZAŠTITU RAVNOPRAVNOSTI

dr Nevena Petrušić

Pritužba A. I. protiv Komisije za stipendije opštine C. po osnovu statusa studenta privatnog fakulteta u oblasti obrazovanja