br. 07-00-451/2014-02 datum: 23. 1. 2015.

MIŠLjENjE

Mišljenje je doneto u postupku povodom pritužbe S. Z. M. koja je podneta protiv Narodne biblioteke Srbije. U pritužbi je navedeno da Narodna biblioteka Srbije nije omogućila privatnim visokoškolskim ustanovama pristup KOBSON bazi naučnih sadržaja, odnosno, da pristup ovoj bazi imaju samo državne ustanove i institucije. U izjašnjenju Narodne biblioteke Srbije, između ostalog, navedeno je da se pristup KOBSON bazi podataka ostvaruje preko posebnog pravnog lica Akademske mreže Srbije, pod uslovima iz javnog poziva Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja. Pristup naučnoj stranoj literaturi imaju svi korisnici usluga Akademske mreže Srbije, po uslovima koji su regulisani Odlukom o osnivanju informaciono-komunikacione ustanove „Akademska mreže Republike Srbije – AMRES”. U toku postupka utvrđeno je da pravo na pretraživanje KOBSON baze podataka imaju državne institucije, kao i zaposleni u akademskim, istraživačkim i zdravstvenim institucijama čiji je osnivač Republika Srbija. S obzirom na činjenicu da obrazovanje i naučnoistraživačka delatnost imaju poseban značaj i interes za državu, da Republika Srbija sprovodi odgovarajuću politiku u ovoj oblasti prema određenim potrebama i prioritetima, Poverenica je mišljenja da priznavanje prava na pristup KOBSON bazi naučnih i stručnih časopisa koji se obezbeđuje preko Narodne biblioteke Srbije ne predstavlja ograničavanje prava na pristupa KOBSON bazi naučnih sadržaja privatnim visokoobrazovnim ustanovama, već vid legalnog i legitimnog pružanja dodatne podrške ustanovama i institucijama, kao i zaposlenima, studentima i istraživačima u ustanovama i institucijama čiji je država osnivač. Stoga je Poverenica dala mišljenje da obezbeđivanjem usluge pretraživanja KOBSON baze naučnih i stručnih časopisa ustanovama i institucijama čiji je osnivač Republika Srbija, Narodna biblioteka Srbije nije povredila odredbe Zakona o zabrani diskriminacije.

1. TOK POSTUPKA

1.1. Poverenici za zaštitu ravnopravnosti obratio se S. Z. M. pritužbom izjavljenom protiv Narodne biblioteke Srbije. U pritužbi je navedeno:

– da je vršenjem monitoringa rada državnih organa savet došao do saznanja da Narodna biblioteka Srbije upravlja KOBSON bazom naučnih sadržaja, čiji je cilj podizanje nivoa naučnoistraživačkog rada u Republici Srbiji;
– da je sprovođenje ovih programskih aktivnosti počelo nakon javnog poziva za učešće u sredstvima Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja RS;
– da pristup KOBSON bazi naučnih sadržaja imaju isključivo državne visokoškolske ustanove, što je potvrdila i Narodna biblioteka Srbije;
– da se kontrola pristupa ovoj bazi vrši preko IP adrese računara sa kojih se pristupa sadržajima ili preko Akademske mreže Univerziteta u Srbiji:
– da je onemogućavanjem pristupa KOBSON bazi naučnih sadržaja privatnim visokoškolskim ustanovama Narodna biblioteka Srbije postupila diskriminatorski, što na direktan način utiče na smanjenje nivoa kvaliteta nastavnonaučnog rada;
– da se ova delatnost Narodne biblioteke Srbije finansira iz javnih sredstava, što je dodatan razlog za sprečavanje svakog oblika diskriminacije.

1.2. Uz pritužbu je dostavljeno obaveštenje Narodne biblioteke Srbije od 6. oktobra 2014. godine.

1.3. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti sprovela je postupak u cilju utvrđivanja pravno relevantnih činjenica i okolnosti, a u skladu sa čl. 35. st. 4. i čl. 37. st. 2. Zakona o zabrani diskriminacije , pa je u toku postupka pribavljeno izjašnjenje Narodne biblioteke Srbije.

1.4. U izjašnjenju S. J. v. d. upravnice Narodne biblioteke Srbije, navedeno je:

– da se Narodna biblioteka Srbije prijavila na javni poziv za učešće u sredstvima za 2014. godinu Odseka za razvoj naučnoistraživačkih kadrova Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja i da je dobila nadležnost za sprovođenje programskih aktivnosti iz tačaka 13 – 16: nabavka naučne i stručne literature iz inostranstva, pristup elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka, edukacije i obuke za efikasno korišćenje preplaćenih izvora i uključivanje naučnih časopisa koji izlaze u Republici Srbiji u međunarodni sistem dostupnosti i razmene informacija posredstvom dodele DOI brojeva;
– da se u programskoj aktivnosti pod tačkom 13. navodi i da pristup pretplaćenim izvorima, bazama podataka ostvaruje kroz uspostavljenu računarsko-komunikacionu infrastrukturu Akademske mreže Srbije koja obrazovnim, naučnoistraživačkim organizacijama i drugim članicama obezbeđuje pristup i korišćenje interneta, informatičkih servisa i vezi sa nacionalnim i internacionalnim mrežama;
– da Narodna biblioteka Srbije predstavlja servis koji po preuzetim pravima i obavezama iz javnog poziva ima ovlašćenje i obavezu da pribavlja naučnu i stručnu literaturu iz inostranstva, pregovara sa stranim izdavačima u cilju ostvarivanja najpovoljnije cene, da poseduje informacioni sistem kojim obezbeđuje pristup naučnoj stranoj literaturi i elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka akademskoj zajednici sa formalno neograničenim brojem potencijalnih korisnika, a ne i da određuje ko ima pravo pristupa KOBSON bazi naučnih sadržaja;
– da Narodna biblioteka Srbije ni jednim svojim postupkom nije vršila diskriminaciju, jer svi građani Republike Srbije imaju neograničen pristup inostranoj naučnoj i stručnoj literaturi;
– da se pristup KOBSON bazi podataka ostvaruje preko posebnog pravnog lica -Akademske mreže Srbije, po uslovima iz javnog poziva, te da pristup naučnoj stranoj literaturi imaju svi korisnici usluga Akademske mreže Srbije, po uslovima koji su regulisani Odlukom o osnivanju informaciono-komunikacione ustanove „Akademske mreže Republike Srbije – AMRES”;
– da je kompletan pristup KOBSON sadržajima omogućen sa bilo kog računara koji je na akademskoj računarskoj mreži, a sadržaji KOBSON servisa se mogu koristiti i izvan akademske mreže Srbije, limitirano, a nakon toga, sa pripremljenom listom potrebnih radova iz čitaonica Narodne biblioteke Srbije mogu se preuzeti i kompletni radovi;
– da, saglasno navedenom, Narodna biblioteka Srbije svojim postupanjem, kao servis za uspešno i kvalitetno funkcionisanje KOBSON baze podataka, ne vrši diskriminaciju privatnih fakulteta i univerziteta, jer ne vrši selekciju mogućih korisnika.

1.5. U prilogu izjašnjenja navedene su adrese internet stranica o informacijama i načinima pristupa KOBSON servisima.

2. ČINjENIČNO STANjE

2.1. Na osnovu navoda iz pritužbe i izjašnjenja utvrđeno je da je Narodna biblioteka Srbije po „Javnom pozivu za učešće u sredstvima ministarstva u 2014. godini” Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, dobila nadležnost za sprovođenje sledećih aktivnosti: nabavka naučne i stručne literature, pristup elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka, edukacije i obuke za efikasno korišćenje preplaćenih izvora i uključivanje naučnih časopisa koji izlaze u Republici Srbiji u međunarodni sistem dostupnosti i razmene informacija posredstvom dodele DOI brojeva.

2.2. Uvidom u kriterijume koje je utvrdilo Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, utvrđeno je da se pristup pretplaćenim izvorima-bazama podataka ostvaruje kroz uspostavljenu računarsko-komunikacionu infrastrukturu Akademske mreže Srbije, koja obrazovnim i naučno istraživačkim organizacijama i drugim članicama obezbeđuje pristup i korišćenje interneta, informatičkih servisa i vezu sa nacionalnim i internacionalnim mrežama. Pristup naučnoj i stručnoj literaturi i elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka imaju svi korisnici usluga Akademske mreže Srbije, u skladu sa Odlukom o osnovanju informaciono-komunikacione ustanove „Akademske mreže Republike Srbije – AMRES” .

2.3. Korisnici usluga koje pruža AMRES, prema odredbi čl. 7. Odluke o osnivanju informaciono-komunikacione ustanove „Akademske mreže Republike Srbije – AMRES” mogu biti ustanove osnovane i akreditovane u skladu sa propisima kojima je uređena oblast osnovnog i srednjeg obrazovanja i vaspitanja i visokog obrazovanja, a čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, grad i opština, drugo pravno ili fizičko lice, bez obzira na način na koji su obezbeđena sredstva za obavljanje delatnosti, akreditovane naučno-istraživačke organizacije koje su osnovane u skladu sa propisima kojima je uređena oblast naučnoistraživačke delatnosti, biblioteke, studentski i učenički domovi, Srpska akademija nauka i umetnosti, Matica srpska, nastavne baze za obrazovanje u medicini, istraživačko-razvojne jedinice u sastavu preduzeća čiji je osnivač Republika Srbija, druga pravna lica koja su od posebnog interesa za oblast obrazovanja, nauke i kulture, organi državne uprave kada je to u interesu razvoja AMRES-a, kao i fizička lica ukoliko imaju status zaposlenih, učenika, studenata ili inostranih istraživača u organizacijama korisnika.

2.4. Utvrđeno je da je obaveza Narodne biblioteka Srbije da pribavlja naučnu i stručnu literaturu iz inostranstva, pregovara sa stranim izdavačima u cilju ostvarivanja najpovoljnije cene, da poseduje informacioni sistem kojim obezbeđuje pristup naučnoj stranoj literaturi i elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka akademskoj zajednici sa formalno neograničenim brojem potencijalnih korisnika i istovetnim uslovima pristupa i korišćenja za sve ovlašćene korisnike u Republici Srbiji.

2.5. U toku postupka je utvrđeno da je Narodna biblioteka Srbije, nakon sprovedenog javnog poziva Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, stekla ovlašćenje za sprovođenje programskih aktivnosti: nabavka naučne i stručne literature iz inostranstva i pristup elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka. Kako se finansiranje ovih programskih aktivnosti vrši iz budžeta Republike Srbije, preko Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, organizacije i institucije koje se prijavljuju na poziv, između ostalog, bile su dužne da dostave i dokaz da su upisane u Registar korisnika javnih sredstava, saglasno čl. 9. Zakona o budžetskom sistemu, kako je navedeno u kriterijumima na osnovu kojih se odlučuje o prijavama za finansiranje nabavke naučne i stručne literature iz inostranstva. Utvrđeno je takođe, da se pristup KOBSON bazi podataka ostvaruje preko posebnog pravnog lica Akademske mreže Srbije, čiji je osnivač Vlada Republike Srbije, koja obrazovnim i naučnoistraživačkim organizacijama obezbeđuje pristup i korišćenje interneta, informatičkih servisa i vezu sa nacionalnim i internacionalnim mrežama.

2.6. Uvidom u internet prezentaciju Narodne biblioteke Srbije utvrđeno je da pravo na pretraživanje baza podataka imaju svi zaposleni u akademskim, istraživačkim i zdravstvenim institucijama čiji je osnivač Vlada Republike Srbije i u nadležnosti su Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja. Takođe, navedeno je da je pristup naučnim servisima ograničen samo na državne institucije zato što je jedini finansijer pretplate na pristup bazama Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja. Licence koje se potpisuju sa stranim izdavačima uslovljavaju korišćenje servisa isključivo iz neprofitnih institucija, u edukativne i naučne struke. Cena za ovakvo ostvarenu licencu je niža od cene koja bi se platila za neki drugi aranžman, tako da privatne firme nemaju prava da koriste resurse baze KOBSON.

2.7. Uvidom u internet prezentaciju Akademske mreže Srbije utvrđeno je da je cilj obezbeđivanja pristupa KOBSON bazi optimalna nabavka naučnih informacija (časopisa, knjiga, baza podataka) za potrebe naučnoistraživačke zajednice. Celokupan sistem se finansira sredstvima iz budžeta Republike Srbije, preko Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, pa je korišćenje KOBSON servisa dozvoljeno isključivo za AMRES pojedinačne korisnike.

3. MOTIVI I RAZLOZI ZA DONOŠENjE MIŠLjENjA

3.1. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, prilikom odlučivanja u ovom predmetu, imala je u vidu navode iz pritužbe i izjašnjenja, dokaze koji su dostavljeni tokom postupka, kao i relevantne pravne propise u oblasti zaštite od diskriminacije.

Pravni okvir

3.2. Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je samostalan, nezavisan i specijalizovan državni organ ustanovljen Zakonom o zabrani diskriminacije sa zadatkom da radi na suzbijanju svih oblika i vidova diskriminacije i ostvarivanju ravnopravnosti u društvenim odnosima. Nadležnost Poverenika za zaštitu ravnopravnosti široko je određena, u skladu sa međunarodnim standardima, kako bi se omogućilo da delotvorno i efikasno ostvaruje svoju ulogu. Jedna od osnovnih nadležnosti Poverenika jeste da prima i razmatra pritužbe zbog diskriminacije, daje mišljenja i preporuke u konkretnim slučajevima diskriminacije i izriče zakonom utvrđene mere. Pored toga, Poverenik je ovlašćen da predlaže postupak mirenja, kao i da pokreće sudske postupke za zaštitu od diskriminacije i podnosi prekršajne prijave zbog akata diskriminacije propisanih antidiskriminacionim propisima. Poverenik je, takođe, ovlašćen da upozorava javnost na najčešće, tipične i teške slučajeve diskriminacije i da organima javne vlasti preporučuje mere za ostvarivanje ravnopravnosti.

3.3. Ustav Republike Srbije , odredbom člana 21. zabranjuje svaku diskriminaciju, neposrednu ili posrednu, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta.

3.4. Ustavna zabrana diskriminacije bliže je razrađena Zakonom o zabrani diskriminacije , kojim je regulisana opšta zabrana diskriminacije, i to tako što je propisano da su svi jednaki i uživaju jednak položaj i jednaku pravnu zaštitu, bez obzira na lična svojstva, te da je svako dužan da poštuje načelo jednakosti. Prema odredbi čl. 2. st. 1. tač. 1. diskriminacija je svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva), u odnosu na lica ili grupe kao i članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, imovnom stanju, rođenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu i članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima.

3.5. Odredbom čl. 8. Zakona o zabrani diskriminacije propisano je da povreda načela jednakih prava i obaveza postoji ako se licu ili grupi lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva, neopravdano uskraćuju prava i slobode ili nameću obaveze koje se u istoj ili sličnoj situaciji ne uskraćuju ili ne nameću drugom licu ili grupi lica, ako su cilj ili posledica preduzetih mera neopravdani, kao i ako ne postoji srazmera između preduzetih mera i cilja koji se ovim merama ostvaruje. Odredbama člana 19. st. 3. ovog zakona zabranjena je diskriminacija vaspitnih i obrazovanih ustanova koje obavljaju delatnost u skladu sa zakonom i drugim propisom, kao i lica koja koriste ili su koristili usluge ovih ustanova u skladu sa zakonom.

Analiza navoda iz pritužbe i izjašnjenja sa aspekta antidiskriminacionih propisa

3.6. Imajući u vidu predmet ove pritužbe potrebno je utvrditi da li je Narodna biblioteka Srbije diskriminatorno postupila prema privatnim visokoškolskim ustanovama prilikom obezbeđivanja pristupa KOBSON bazi naučnih i stručnih sadržaja, u odnosu na visokoškolske ustanove i institucije čiji je osnivač Republika Srbija. To znači da je potrebno utvrditi da li za ovakvo pravljenje razlike postoji objektivno i razumno opravdanje.

3.7. Poverenica za zaštitu ravnopravnosti najpre konstatuje da je Ustavom Republike Srbije propisano da svako ima pravo na obrazovanje, da je osnovno obrazovanje obavezno i besplatno, a da je srednje obrazovanje besplatno. Dalje je propisano da svi građani imaju pod jednakim uslovima, pristup visokoškolskom obrazovanju i da Republika Srbija omogućuje uspešnim i nadarenim učenicima slabijeg imovnog stanja besplatno visokoškolsko obrazovanje, u skladu sa zakonom . Zakonom o visokom obrazovanju utvrđeni su ciljevi visokog obrazovanja: 1) prenošenje naučnih, stručnih i umetničkih znanja i veština, 2) razvoj nauke i unapređivanje umetničkog stvaralaštva; 3) obezbeđivanje naučnog, stručnog i umetničkog podmlatka; 4) pružanje mogućnosti pojedincima da pod jednakim uslovima steknu visoko obrazovanje i da se obrazuju tokom čitavog života i 5) bitno povećanje stanovnika sa visokim obrazovanjem. Ovim zakonom utvrđeno je da je delatnost visokog obrazovanja od posebnog značaja za Republiku Srbiju i deo je međunarodnog, a posebno evropskog, obrazovnog, naučnog, odnosno umetničkog programa. Odredbama člana 4. propisani su principi visokog obrazovanja, između ostalog i princip poštovanja ljudskih prava i građanskih sloboda, uključujući zabranu svih vidova diskriminacije i princip ravnopravnosti visokoobrazovnih ustanova bez obzira na oblik svojine, odnosno na to ko je osnivač.

Zakonom o naučnoistraživačkoj delatnosti propisano je da je naučnoistraživačka delatnost od posebnog značaja za sveukupni razvoj Republike Srbije zasnovan na znanju, a zajedno sa visokim obrazovanjem, glavni je činilac i pokretač privrednog i ukupnog društvenog razvoja. Naučnoistraživačka delatnost, kao delatnost od posebnog značaja za Republiku Srbiju sastavni je deo međunarodnog, naučnog, obrazovnog i kulturnog prostora. Odredbom člana 10. ovog zakona propisano je da se opšti interes u naučnoistraživačkoj delatnosti ostvaruje putem programa od opšteg interesa za Republiku Srbiju, dok je, prema stavu 2. tačka 11. program od opšteg interesa za Republiku i nabavka naučne i stručne literature iz inostranstva i pristupa elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka. Sredstva za finansiranje programa od opšteg interesa za Republiku, utvrđenih u čl. 10. ovog zakona, obezbeđuju se u budžetu Republike (čl. 97), dok za ostvarivanje programa od opšteg interesa utvrđenih u čl. 10. ovog zakona, kao i za ostvarivanje posebnih programa i projekata, Ministarstvo raspisuje konkurs (čl. 106).

3.8. Poverenica najpre ukazuje da su obrazovanje i naučnoistraživačka delatnost od posebnog značaja i interesa za državu i da je Republika Srbija ovlašćena da sprovodi odgovarajuću politiku u ovoj oblasti prema utvrženim potrebama i prioritetima. Zbog toga obavljanje obrazovne i naučno-istraživačke delatnosti država ne sme da prepusti tržištu jer privatni subjekti mogu da odustanu od njihovog obavljanja. Saglasno tome, postoji objektivno o razumno opravdanje da se pristup pretplaćenim izvorima-bazama podataka, koji se ostvaruje kroz uspostavljenu računarsko-komunikacionu infrastrukturu Akademske mreže Srbije, omogući članovima ove mreže, tj. visokoškolskim ustanovama i institucijama čiji je osnivač Republika Srbija.

Potrebno je imati u vidu da pravo na pristup KOBSON bazi naučnih i stručnih časopisa kao usluge koji pruža Narodna biblioteka Srbije obrazovnim i naučno istraživačkim ustanovama čiji je osnivač država ne predstavlja ograničavanje prava na pristup KOBSON bazi naučnih sadržaja privatnim visokoobrazovnim ustanovama, kako je u pritužbi navedeno, već legitimno pravo države da pruži dodatnu podršku ustanovama i institucijama čiji je osnivač, kao i zaposlenima, studentima, istraživačima ovih ustanovama i institucijama.

3.9. Prilikom zauzimanja stava o osnovanosti pritužbe, Poverenica je uzela u obzir i činjenicu da je pritužba podneta protiv Narodne biblioteke Srbije, koja uopšte nije ovlašćena da vrši selekciju korisnika KOBSON bazi naučnih sadržaja, pa samim tim ne može snositi odgovornost za eventualni nejednak tretman privatnih obrazovnih i naučno istraživačkih ustanovama u pogledu pristupa ovoj bazi. Naime, pravo na pristup ovoj bazi priznato je korisnicima usluga Akademske mreže Srbije, kao posebnog pravnog lica, čiji je osnivač Vlada Republike Srbije, u skladu sa uslovima regulisanim Odlukom o osnivanju informaciono-komunikacione ustanove „Akademske mreže Republike Srbije – AMRES”. Donosilac ovog akta nije Narodna biblioteka, već Vlada Republike Srbije.
S druge strane, celokupan sistem pretplate finansira isključivo Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, te konačnu odluku o visini izdvojenih sredstava, kao i o izvorima koji će se pretplatiti, donose predstavnici ministarstva. Narodna biblioteka Srbije je u ovom sistemu ima ulogu servisa jer je njena dužnost da pregovara sa stranim izdavačima u cilju ostvarivanja najpovoljnije cene. U vezi sa tim, potrebno je ukazati i na činjenicu da je naknada za licencu koja omogućava korišćenje resursa KOBSON baze isključivo neprofitnim institucijama niža od naknade koja bi se plaćala za licencu koja bi omogućila da i privatni fakulteti koriste resurse ove baze.

3.10. Poverenica je imala u vidu i informacije sadržane u dopisu koji je Narodna biblioteka Srbije dostavila Savetu za monitoring, ljudska prava i borbu protiv korupcije od 6. oktobra 2014. godine. Naime, Narodna biblioteka Srbije predložila je model rešenja u pogledu pristupa sadržajima KOBSON baze privatnim fakultetima, koji su se povodom ovog problema obraćali i ministarstvu nadležnom za nauku kao i Narodnoj biblioteci. Ovaj model podrazumeva „osnivanje zasebnog konzorcijuma na nivou biblioteka privatnih fakulteta, a u skladu sa njihovim potrebama i finansijskim mogućnostima.”

Konačno, prilikom zauzimanja stava o osnovanosti pritužbe, Poverenica je uzela u obzir i okolnost da je „kompletan pristup KOBSON sadržajima omogućen sa bilo kog računara koji je na akademskoj računarskoj mreži, a sadržaji KOBSON servisa se mogu koristiti i izvan akademske mreže Srbije, limitirano, do nivoa apstrakta, a nakon toga, sa pripremljenom listom potrebnih radova iz čitaonica Narodne biblioteke Srbije mogu se preuzeti i kompletni radovi”, kako je to navedeno u izjašnjenju Narodne biblioteke Srbije.

4. MIŠLjENjE

Obezbeđivanjem usluge pretraživanja KOBSON baze naučnih i stručnih časopisa ustanovama i institucijama čiji je osnivač Republika Srbija, Narodna biblioteka Srbije nije povredila odredbe Zakona o zabrani diskriminacije.

Protiv ovog mišljenja nije dopuštena žalba niti bilo koje drugo pravno sredstvo, jer se njime ne odlučuje o pravima i obavezama pravnih subjekata.

POVERENICA ZA ZAŠTITU RAVNOPRAVNOSTI

dr Nevena Petrušić

Pritužba S. Z. M. protiv NBS zbog diskriminacije po osnovu pravnog statusa u oblasti pružanja usluga