del. br. 1381/2011 datum: 11. 11. 2011.

Postupajući u okviru zakonom propisane nadležnosti da prima i razmatra pritužbe zbog povreda odredaba Zakona o zabrani diskriminacije, daje mišljenja i preporuke i izriče zakonom utvrđene mere (član 33. stav 1. tačka 1. Zakona o zabrani diskriminacije „Službeni glasnik RS”, br. 22/2009), povodom pritužbe Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine iz Novog Pazara, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti daje

MIŠLjENjE

U postupku koji je sproveden po pritužbi Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine iz Novog Pazara protiv opštine Prijepolje, povodom onemogućavanja ostvarivanja ravnopravne upotrebe jezika i pisma bošnjačke nacionalne manjine na teritoriji opštine Prijepolje, nije utvrđeno da je opština Prijepolje propustila da preduzme mere iz svoje nadležnosti u oblasti uvođenja i primene službene upotrebe bosanskog jezika i latiničnog pisma, pa se postupanje nadležnih organa opštine Prijepolje ne može kvalifikovati kao diskriminatorno prema pripadnicama i pripadnicima bošnjačke nacionalne manjine.

O b r a z l o ž e nj e

Poverenici za zaštitu ravnopravnosti obratio se pritužbom 29. jula 2011. godine E. Dž, … izvršnog odbora Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine iz Novog Pazara, koja je izjavljena protiv opštine Prijepolje i predsednika opštine D. Z. U pritužbi je navedeno da je Statutom opštine Prijepolje propisano da su u službenoj upotrebi ravnopravno srpski i bosanski jezik i ćirilično i latinično pismo, kao i da je Nacionalni savet bošnjačke nacionalne manjine 3. oktobra 2009. godine usvojio Odluku o utvrđivanju tradicionalnih naziva jedinica lokalne samouprave, naseljenih mjesta i drugih geografskih naziva na bosanskom jeziku na području Novog Pazara, Tutina, Sjenice i Prijepolja, koja je objavljena u „Službenom glasniku RS”, br. 5/2010 od 5. februara 2010. godine. Ističe da organi jedinice lokalne samouprave nisu preduzeli ni jednu radnju kojom bi se obezbedila ravnopravnost bosanskog jezika u službenoj upotrebi. Navodi, takođe, da opština Prijepolje ne ispunjava svoje zakonske obaveze u pogledu izdvajanja budžetskih sredstava za finansiranje rada Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine, čime su onemogućili njegovo funkcionisanje i prekršili čl. 114. i 115. Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina.

Uz pritužbu su dostavljeni sledeći dokazi: zahtev Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine upućen predsedniku opštine Prijepolje za isticanje naziva jedinica lokalne samouprave, naseljenih mesta i drugih geografskih naziva na bosanskom jeziku od 1. marta 2010. godine, zahtev od 4. februara 2011. godine, Odluka o utvrđivanju tradicionalnih naziva jedinica lokalne samouprave, naseljenih mesta i drugih geografskih naziva na bosanskom jeziku na području Novog Pazara, Tutina, Sjenice i Prijepolja od 3. oktobra 2009. godine.

Poverenica za zaštitu ravnopravnosti sprovela je postupak u cilju utvrđivanja pravno relevantnih činjenica i okolnosti, u skladu sa čl. 35. stav 4. i 37. stav 2. Zakona o zabrani diskriminacije, pa je u toku postupka zatraženo izjašnjenje Dragoljuba Zindovića, predsednika opštine Prijepolje, ali izjašnjenje na pritužbu nije dostavljeno u ostavljenom roku.

Poverenica za zaštitu ravnopravnosti najpre konstatuje da Ustav Republike Srbije („Sl. glasnik RS”, br. 98/2006) u članu 21. propisuje da su pred Ustavom i zakonom svi jednaki i da je zabranjen svaki oblik diskriminacije po bilo kom osnovu. U čl. 76. Ustava pripadnicima i pripadnicama nacionalnih manjina zajamčena je ravnopravnost pred zakonom i jednaka zakonska zaštita i zabranjena je bilo kakva diskriminacija zbog pripadnosti nacionalnoj manjini. Odredbom čl. 79. Ustava je, između ostalog, predviđeno da nacionalne manjine u skladu sa zakonom imaju pravo na korišćenje svog jezika i pisma, da u sredinama gde čine značajnu populaciju, državni organi, organizacije kojima su poverena javna ovlašćenja, organi autonomnih pokrajina i jedinica lokalne samouprave vode postupak i na njihovom jeziku, da u sredinama gde čine značajnu populaciju, tradicionalni lokalni nazivi, imena ulica, naselja i topografske oznake budu ispisani i na njihovom jeziku.

Odredbom člana 11. stav 2. Zakona o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina („Sl. list SRJ”, br. 11/2002) propisano je da će jedinice lokalne samouprave obavezno uvesti u ravnopravnu službenu upotrebu jezik i pismo nacionalne manjine ukoliko procenat pripadnika te nacionalne manjine u ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostiže 15% prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva. Slična odredba predviđena je i čl. 11. stav 2. Zakona o službenoj upotrebi jezika i pisma („Sl. glasnik RS”, br. 45/91, 53/93, 67/93, 48/94, 101/05 i 30/2010) prema kojoj su jedinice lokalne samouprave u obavezi da svojim statutom uvedu u ravnopravnu službenu upotrebu jezik i pismo nacionalne manjine ukoliko procenat pripadnika te nacionalne manjine u ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostiže 15% prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva. Stavom 4. navedenog člana predviđeno je da na teritorijama iz stava 2. ovog člana, imena organa koji vrše javna ovlašćenja, nazivi jedinica lokalne samouprave, naseljenih mesta, trgova i ulica i drugi toponimi ispisuju se i na jeziku dotične nacionalne manjine, prema njenoj tradiciji i pravopisu.

Odredbom člana 20. tačka 33. Zakona o lokalnoj samoupravi („Sl. glasnik RS”, br. 129/2007) propisano je da opština, preko svojih organa, u skladu s Ustavom i zakonom utvrđuje jezike i pisma nacionalnih manjina koji su u službenoj upotrebi na teritoriji opštine. Pored toga, prema odredbi člana 20. tačka 32. Zakona o lokalnoj samoupravi opština je dužna da se stara o ostvarivanju, zaštiti i unapređenju ljudskih prava, kako individualnih tako i kolektivnih prava nacionalnih manjina.

S obzirom na činjenice i okolnosti konkretnog slučaja, za njegovo razmatranje relevantna je odredba člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije, kojom je definisana neposredna diskriminacija tako što je propisano da je ona izvršena ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva u istoj ili sličnoj situaciji, bilo kojim aktom, radnjom ili propuštanjem, stavljaju ili su stavljeni u nepovoljniji položaj, ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji položaj. Takođe, relevantna je i odredba člana 24. Zakona o zabrani diskriminacije, kojom je zabranjena diskriminacija nacionalnih manjina i njihovih pripadnika na osnovu nacionalne pripadnosti, etničkog porekla, verskih uverenja i jezika.

Uvidom u Statut opštine Prijepolje br. 023-4/2009 od 13. aprila 2009. godine utvrđeno je da je članom 5. Statuta propisano da su na teritoriji opštine u službenoj upotrebi srpski jezik i ćirilično pismo i bosanski jezik i latinično pismo, odakle proizlazi da je opština Prijepolje ispunila svoju zakonsku dužnost uvođenja u ravnopravnu službenu upotrebu jezik i pismo bošnjačke nacionalne manjine.

Poverenica za zaštitu ravnopravnosti je tokom postupka, radi pravilnog i potpunog utvrđenja činjeničnog stanja, shodno članu 37. stav 1. Zakona o zabrani diskriminacije, od Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine zatražila dopunu pritužbe i dostavljanje dokaza za navode da imena organa koji vrše javna ovlašćenja, nazivi jedinica lokalne samouprave, naseljenih mesta, trgova i ulica i drugih toponima na teritoriji opštine Prijepolje nisu ispisani/istaknuti i na bosanskom jeziku.

Nacionalni savet bošnjačke nacionalne manjine nije dostavio ove dokaze u ostavljenom roku. Zbog toga je ostalo neutvrđeno da li su nazivi jedinica lokalne samouprave, imena organa koji vrši javna ovlašćenja, nazivi naseljenih mesta, trgova i ulica i drugih toponima na teritoriji opštine Prijepolje ispisani/istaknuti i na bosanskom jeziku. U svetlu ovih okolnosti, imajući u vidu član 35. stav 2. Zakona o zabrani diskriminacije, kojim je propisano da se uz pritužbu dostavljaju i dokazi o pretrpljenom aktu diskriminacije, ne može se utvrditi da su pripadnici i pripadnice bošnjačke nacionalne manjine diskriminisani u oblasti ostvarivanja prava na upotrebu svog jezika i pisma.

Ceneći utvrđene činjenice i pravne propise, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, saglasno članu 33. stav 1. tačke 1. i 9. Zakona o zabrani diskriminacije, dala je mišljenje da nije utvrđeno da je opština Prijepolje diskriminatorno postupila prema pripadnicima i pripadnicama bošnjačke nacionalne manjine.

POVERENICA ZA ZAŠTITU RAVNOPRAVNOSTI

dr Nevena Petrušić

Pritužba E. Dž. protiv opštine Prijepolje povodom službene upotrebe bosanskog jezika i latiničnog pisma