br. 07-00-85/2025-02 datum: 29. 9. 2025.

MIŠLjENjE

Mišljenje je doneto povodom pritužbe Šahovsko sportskog udruženja „AA“ B. protiv Opštine Mali Iđoš. U pritužbi je navedeno da na teritoriji opštine Mali Iđoš postoje dva šahovska kluba: ŠSU „AA“ iz B. i ŠK „Eđšeg“ iz Malog Iđoša; da su se oba kluba u 2024. godini takmičila u istom rangu takmičenja i da opštinska komisija za dodelu sredstva za takmičarsku sezonu nije ravnopravno tretirala dva kluba, pa je ŠSU „AA“ odobreno upola manje sredstava nego ŠK „Eđšeg“. Dalje je navedeno da je tokom 2024. godine za ŠSU „AA“ uplaćeno 50% od odobrenih sredstava za razliku od drugog kluba, kao i da su članovi kluba „AA“ u većem broju pripadnici crnogorske zajednice, koji su podržali Crnogorsku partiju na lokalnim izborima održanim 2024. godine, dok je predsednik ŠSU „AA“ Nenad Stevović, opozicioni odbornik u SO Mali Iđoš sa izborne liste Crnogorske partije. Smatraju da je na ovaj način šahovski klub diskriminisan na osnovu nacionalne pripadnosti i političkog ubeđenja članova kluba. U izjašnjenju predsednika opštine Mali Iđoš, kao i u dopuni izjašnjenja navedeno je da su kriterijumi za dodelu sredstava za sufinsiranje udruženja građana regulisani Pravilnikom o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš; da se prilikom odobrenja sredstava sportskim klubovima „približno se vrednuje produktivnost igrača, i osoblja kluba, u kojoj meri su klub i igrači nagrađeni, kao i rentabilnost sportskih aktivnosti, koje je klub organizovao ili u kojima je učestvovao“; da je Komisija za sport na konkursu za 2024. godinu odredila iznose ŠSU „AA“ i ŠK „Eđšeg“ Mali Iđoš, kao i da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet. Tokom postupka, pre svega analizom Pravilnika o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš, utvrđeno je da su kriterijumi za kategorizaciju sportskog kluba, a zatim i za dodelu finansijskih sredstava veoma složeni i obuhvataju više činjenica. Na visinu finansijskih sredstava koja se dodeljuju šah klubovima koji su isti rang takmičenja utiče više okolnosti koje mogu doprineti različitom iznosu dodeljenih sredstava. U pritužbi nije navedeno niti su dostavljeni dokazi koji bi potvrdili navode da je kategorizacija i konkursna dokumentacija ova dva kluba bila u potpunosti identična, niti je navedeno da je ŠSU „AA“ podnosio prigovor povodom odluke o visini dodeljenih sredstava. Kada su u pitanju navodi pritužbe da je sportski klub povodom dodele i isplate opredeljenih sredstava tretiran drugačije na osnovu nacionalne pripadnosti članova kluba, Poverenik ukazuje da nacionalna pripadnost ili pripadnost etničkoj zajednici je svojstvo koje može imati samo fizičko lice, te da naziv kluba sam po sebi ne ukazuje na to da su svi članovi kluba pripadnici iste nacionalne manjine, pogotovo imajući u vidu da osnovna aktivnost sportskog kluba nije razvijanje i očuvanje kulture, tradicije i nacionalnog identiteta zajednice. Kada su u pitanju politička ubeđenja članova udruženja kao eventualni osnov diskriminacije, nisu dostavljeni dokazi koji bi učinili verovatnim da je postupanje opštinskih organa prema klubu u uzročno-posledičnoj vezi sa političkim ubeđenjem članova udruženja. Poverenik je posebno imao u vidu i činjenicu da je Nenad Stevović bio predsednik kluba i prilikom zaključenja Ugovora o sprovođenju programa/projekta u oblasti sporta sa Opštinom Mali Iđoš kada su klubu dodeljena sredstva, kao i da su klubu dodeljena sredstva iz budžeta za 2025. godinu u većem iznosu u odnosu na 2024. godinu. Nakon sprovedenog postupka, utvrđenog činjeničnog stanja, primenom pravila o teretu dokazivanja iz člana 45. Zakona o zabrani diskriminacije, Poverenik je doneo mišljenje da Opština Mali Iđoš nije povredila odredbe Zakona o zabrani diskriminacije.

1. TOK POSTUPKA
   • Povereniku za zaštitu ravnopravnosti pritužbom se obratilo Šahovsko sportsko udruženje „AA“ B protiv Opštine Mali Iđoš, zbog diskriminacije na osnovu nacionalne pripadnosti, verskih ili političkih ubeđenja i članstva u političkim i drugim organizacijama.
   • U pritužbi je, između ostalog, navedeno:

• da su osnivač i članovi ŠSU „AA“ pripadnici crnogorske zajednice i da svoje šahovske aktivnosti sprovode u prostorijama Crnogorskog kulturnog centra u B.;
• da većina članova podržava Crnogorsku partiju, stranku crnogorske nacionalne manjine, čiji je odbornik jedini opozicioni odbornik u Skupštini opštine Mali Iđoš;
• da na teritoriji opštine Mali Iđoš postoje dva šahovska kluba: Šahovsko sportsko udruženje „AA“ iz B i Šahovski klub „Eđšeg“ iz Malog Iđoša;
• da su se oba kluba u 2024. godini takmičila u istom rangu takmičenja i da se po pravilu sportski klubovi koji se takmiče u istom rangu, sufinansiraju od lokalne samouprave podjednakim sredstvima;
• da opštinska komisija za dodelu sredstva za takmičarsku sezonu nije ravnopravno tretirala dva kluba, pa je ŠK „Eđšeg“ odobreno 240.000,00 dinara a za ŠSU „AA“ upola manje – 120.000,00 dinara;
• da je tokom 2024. godine za ŠK „Eđšeg“ uplaćeno 100% od odobrenih sredstava (240.000,00), dok je za ŠSU „AA“ uplaćeno 50% od odobrenih sredstava (60.000,00);
• da neravnopravan odnos prema klubu prepoznaju u diskriminatornom ponašanju predsednika opštine prema građanima koji su članovi ili podržavaju Crnogorsku partiju, stranku crnogorske nacionalne manjine. Članovi kluba su u većem broju pripadnici crnogorske zajednice i podržali su Crnogorsku partiju na lokalnim izborima održanim 2024. godine. Predsednik ŠSU „AA“ je opozicioni odbornik u SO Mali Iđoš sa izborne liste Crnogorske partije Nenad Stevović.
  • Uz pritužbu su dostavljeni: 1) Ugovor o sprovođenju programa/projekta broj 016-…-01 od 29. februara 2024. godine i 2) odgovor na odborničko pitanje broj 06-…-02 od 13. januara 2025. godine.
  • Poverenik za zaštitu ravnopravnosti sproveo je postupak u cilju utvrđivanja pravno relevantnih činjenica i okolnosti, a u skladu sa članom 37. Zakona o zabrani diskriminacije^[1], pa je u toku postupka zatraženo izjašnjenje od predsednika Opštine Mali Iđoš.
  • U izjašnjenju predsednika opštine Mali Iđoš broj 016-2-31/2025-01 od 25. marta 2025. godine je navedeno:
• da su kriterijumi za dodelu sredstava za sufinsiranje udruženja građana regulisani Pravilnikom o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš („Službeni list opštine Mali Iđoš“, br. 17/2023);
• da Javni konkurs za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje programa i projekata u oblasti sporta raspisuje Opštinsko veće, a postupak sprovodi Konkursna Komisija;
• da navedena Komisija sastavlja predlog odluke o dodeli sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš, o kojem potom raspravlja i odlučuje Opštinsko veće. Predlog se sastavlja na osnovu akta opštine Mali Iđoš o preraspodeli sredstava za sufinansiranje udruženja građana;
• da je nalogodavac za izvršenje budžeta, prilikom realizacije potpisanih ugovora sa udruženjima predsednik opštine Mali Iđoš;
• da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš.
  • U prilogu izjašnjenja dostavljeni su sledeći dokumenti: 1) Pravilnik o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš („Sl. list opštine Mali Iđoš“, br. 17/2023); 2) Rešenje o razrešenju predsednika i članova Komisije za sport opštine Mali Iđoš; 3) Rešenje o imenovanju predsednika i članova Komisije za sport opštine Mali; 4) Zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-11-7/2024-01 od 28. februara 2024. godine i 5) Zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-21-4/2025-01 od 27. marta 2025. godine.
  • Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je zatražio od Opštine Mali Iđoš da dopuni izjašnjenje tako što će pojasniti: 1) iz kojih razloga je za 2024. godinu Šahovskom klubu „Eđšeg“ Mali Iđoš odobreno 240.000 dinara sredstava iz budžeta, a Šahovskom sportskom udruženju „AA“ B 120.000 dinara sredstava, kako je navedeno u Zaključku Opštinskog veća opštine Mali Iđoš sa 194. sednice održane 28. februara 2024. godine, kao i da pojasne na osnovu kojih kriterijuma propisanih Pravilnikom o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš su ovim klubovima odobrena različita sredstva i 2) po kojoj dinamici ili ključu, odnosno kriterijumu se isplaćuju odobrena sredstva udruženjima (klubovima). Takođe, zatraženo je da objasne da li je praksa da se po prilivu sredstava u budžet svakom udruženju isplati jednak procenat odobrenih sredstava ili se prvo jednom udruženju isplati ceo iznos, pa onda sledećem udruženju i tako dok se svakom ne isplati celokupan iznos. Dalje je zatraženo da dostave i pismeno obrazloženje Komisije za sport u kojem su navedeni razlozi za prihvatanje projekta u skladu sa odredbama člana 10. Pravilnika o kategorizaciji i načinu finansiranja sprotskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš („Službeni list opštine Mali Iđoš“, broj 17/2023), kojim je propisano da, nakon donošenja liste vrednovanja i rangiranja prijava, Komisija podnosi Opštinskom veću predlog Odluke o dodeli finansijskih sredstava za finasiranje ili sufinansiranje programa i projekata u oblasti sporta iz budžeta opštine Mali Iđoš, kao i da predlog ima obrazloženje.
  • U dopuni izjašnjenja predsednika opštine Mali Iđoš broj 016-2-59/2025-01 od 10. juna 2025. godine je navedeno:
• da se prilikom odobrenja sredstava sportskim klubovima „približno se vrednuje produktivnost igrača, i osoblja kluba, u kojoj meri su klub i igrači nagrađeni, kao i rentabilnost sportskih aktivnosti, koje je klub organizovao ili u kojima je učestvovao“;
• da je Komisija za sport na konkursu za 2024. godinu odredila iznose ŠSU „AA“ i ŠK „Eđšeg“ Mali Iđoš. „Naime, i Šahovski klub „Eđšeg“ Mali Iđoš je imao turnir koji je koštao malo više od sredstava koje dobija.“
• da je ŠSU „AA“ B u 2023. godini organizovao međunarodne turnire koje je predsednik Opštine Mali Iđoš „sa tog konta budžeta isplatio mimo Konkursa Turnir 150.000,00 dinara“;
• da je na konkursu za sport za 2025. godinu ŠSU „AA“ B dobio 200.000,00 dinara a ŠK „Eđšeg“ Mali Iđoš 160.000,00 dinara jer je ŠSU „AA“ B ušao u viši rang takmičenja. „U razgovoru sa članovima Šahovskog kluba „Eđšeg“ Mali Iđoš su u zadnjem kolu takmičenja dali bodove Šahovskom sportskom udruženju „AA“ B da uđe u viši rang takmičenja. Toliko o poštenju.“
• da sva ostala isplata ide po prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš;
• članom 6. Pravilnika o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš je propisano da ostvarivanje prava iz ovog Pravilnika stiču one organizacije koje se bave sportskim aktivnostima i ispunjavaju sledeće uslove: da su upisni u odgovarajući registar APR – aktivan status, da svoju delatnost obavljaju najmanje godinu dana u kontinuitetu, da isključivo ili pretežno posluju na nedobitnoj osnovi, da imaju stručno lice za sprovođenje programa/projekta manifestacije, da nemaju niti su imali zaostalih, neispunjenih, delimično ispunjenih obaveza izveštavanja prema davaocu sredstava, da je dostavljena konkursna dokumentacija kompletna i iz nje se može utvrditi cilj, obuhvatnost, korisnici i uticaj programa na zajednicu – opšti interes;
• članom 10. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku je propisano da ovlašćeno službeno lice odlučuje po svom uverenju koje činjenice uzima kao dokazane, na osnovu savesne i brižljive ocene svakog dokaza posebno i svih dokaza zajedno, kao i na osnovu rezultata celokupnog postupka;
• da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš. Članom 3. Ugovora o sprovođenju programa/projekta u oblasti sport koji je zaključen dana 29. februara 2024. godine, pod brojem 016-…-01 između Opštine Mali Iđoš, s jedne strane, i ŠSU „AA“ B, s druge strane, propisano je da će posebnim rešenjem predsednika opštine biti raspoređena ugovorena sredstva i utvrđena dinamika uplate. „Naime za nastavak ugovora, kao dvostranog pravnog posla, neophodna je izjava volje obe ugovorene strane, međutim nije dovoljno da obe strane izjave volju, već je neophodne i da se njihove izjave volje poklapaju, s tim što one ne treba da budu podudarne po svojoj sadržini, nego po svome cilju. Takva podudarnost izjava volja naziva se saglasnost.“
  • U prilogu dopune izjašnjenja dostavljen je zapisnik Komisije za sport opštine Mali Iđoš broj 40-9-2/2024-01 od 23. februara 2024. godine.

2. ČINjENIČNO STANjE

• Uvidom u priložen Ugovor o sprovođenju programa/projekata i oblasti sporta broj 016-…-01 od 29. februara 2024. godine, utvrđeno je da su Opština Mali Iđoš i ŠSU „AA“ B, koga zastupa Nenad Stevović, zaključili ugovor o finansiranju redovnih aktivnosti takmičarske sezone – kvartalna donacija za sportske pripreme, odobrenog na Javnom konkursu za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje program i projekata u oblasti sporta iz budžeta opštine Mali Iđoš za 2024. godinu. Odredbama člana 2 ugovora ugovoreno je da je ukupna vrednost projekta/programa 120.000,00 dinara koja će se realizovati u 2024. godini. Odredbama člana 3 je ugovoreno da će sredstva biti raspoređena posebnim rešenjem predsednika opštine i utvrđena dinamika uplate. Dalje je ugovorom utvrđeno da je primalaca sredstava obavezan da projekat odnosno aktivnosti koje su predmet ovog ugovora realizuje u skladu sa predatom konkursnom dokumentacijom, da sredstva utroši namenski za realizaciju projekta, kao i da omogući nesmetanu kontrolu i nadzor korišćenja sredstava.
• U Odgovoru na odborničko pitanje broj 06-…-02 od 13. januara 2025. godine, navedeno je da, na osnovu informacija dobijenih od Odeljenja za budžet, finansije i lokalnu poresku administraciju, daju sledeću informaciju: ŠK „Eđšeg“ iz Malog Iđoša je zaključio Ugovor o sprovođenju programa/projekta iz oblasti sporta na 240.00,00 dinara, a isplaćeno je 100% od navedenog iznosa; ŠSU „AA“ je zaključio Ugovor o sprovođenju programa/projekta iz oblasti sporta na 120.000,00, a isplaćeno je 50% od navedenog iznosa.
• U članu 3. Rešenja o imenovanju predsednika i članova Komisije za sport opštine Mali Iđoš broj 06-6-6/2025-01 od 17. januara 2025. godine, propisano je da Komisija, između ostalog, razmatra prispele prijave u skladu sa Pravilnikom o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš, predlaže programe/projekte sa raspodelom sredstava Upravnom odboru Sportskog saveza opštine Mali Iđoš. Dalje je propisano da Komisija utvrđuje listu vrednovanja i rangiranja prijavljenih programa u roku koji ne može biti duži od 60 dana od dana isteka roka za podnošenje prijave.
• Uvidom u Zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-11-7/2024-01 od 28. februara 2024. godine, utvrđeno je da je usvojen predlog Komisije za sport broj 40-9-1/2024-01 od 23. februara 2024. godine i da se odobrava isplata finansijskih sredstava za, između ostalog, i ŠSU „AA“ B za finansiranje takmičarske sezone u iznosu od 120.000,00 dinara, kao i za ŠK „Eđšeg“ Mali Iđoš, za finansiranje takmičarske sezone u iznosu od 240.000,00 dinara.
• Uvidom u Zapisnik Komisije za sport opštine Mali Iđoš broj 40-9-2/2024-01 od 23. februara 2024. godine, utvrđeno je da je prva tačka dnevnog reda razmatranje pristiglih prijava; da je 12 pristiglih prijava prikazano u tabeli u kojoj je naznačen naziv udruženja, naziv projekta i „odobrena sredstva“. Dalje je utvrđeno da je u Komisija razmatrala pristigle prijave i utvrdila da su prijave potpune i da sadrže potrebnu dokumentaciju, kao i da je prijave potom razmotrila u skladu sa propisanim kriterijumima. Dalje je u Zapisniku navedeno da je Komisija pristupila vrednovanju predloga sa pozitivnim glasanjem za finansiranje predloga koji su prikazani u tabeli u kojoj je naznačen naziv udruženja, naziv projekta i „odobrena sredstva“. Dalje je navedeno da je druga tačka dnevnog reda donošenje Predloga rešenja o finansiranju ili sufinasiranju takmičarskih sezona sportskih klubova u oblasti sporta u 2024. godini i u Predlogu rešenja su udruženja prikazana u tabeli u kojoj je naznačen naziv udruženja, naziv projekta i „odobrena sredstva“ na isti način kao u prethodnoj tački dnevnog reda. U sve tri tabele su kod svih 13 udruženja „odobrena sredstva“ ista, tako da se ne može videti da li su navedeni iznosi sredstava koja su dodeljena klubovima ujedno i iznosi koje su klubov predlagali u prijavama. Predlogom rešenja o finansiranju ili sufinasiranju programa/projekta ili redovne delatnosti u oblasti sporta u 2024. godini Komisija je predložila da se odobre sledeća sredstva: za ŠSU „AA“ B sredstva u iznosu od 120.000,00 dinara, a za ŠK „Eđšeg“ Mali Iđoš sredstva u iznosu od 240.000,00 dinara. Dalje je utvrđeno da su od 13 sportskih klubova kojima su dodeljena sredstva, četiri iz B.
• Uvidom u zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-21-4/2025-01 od 27. marta 2025. godine utvrđeno je da je usvojen predlog Komisije za sport od 21. marta 2025. godine i da su iz budžeta opštine Mali Iđoš ŠSU „AA“ B odobrena sredstva za 2025. godinu u iznosu od 200.000,00 dinara.

3. MOTIVI I RAZLOZI ZA DONOŠENjE MIŠLjENjA

• Poverenik za zaštitu ravnopravnosti, prilikom davanja mišljenja u ovom predmetu, razmatrao je navode iz pritužbe, izjašnjenja, priloga dostavljenih uz pritužbu i izjašnjenje, kao i relevantne međunarodne i domaće pravne propise u oblasti zaštite od diskriminacije.

Pravni okvir

• Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je ustanovljen Zakonom o zabrani diskriminacije kao samostalan državni organ, nezavisan u obavljanju poslova utvrđenih zakonom. Odredbama člana 33. Zakona o zabrani diskriminacije propisana je nadležnost Poverenika za zaštitu ravnopravnosti. Jedna od osnovnih nadležnosti Poverenika jeste da prima i razmatra pritužbe zbog diskriminacije, daje mišljenja i preporuke u konkretnim slučajevima diskriminacije i izriče zakonom utvrđene mere.
• Ustav Republike Srbije^[2] u članu 21. zabranjuje svaku diskriminaciju, neposrednu ili posrednu, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta.
• Ustavna zabrana diskriminacije bliže je razrađena Zakonom o zabrani diskriminacije koji u odredbama člana 2. propisuje da akt diskriminacije označava svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva), u odnosu na lica ili grupe kao i na članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, polnim karakteristikama, nivoom prihoda, imovnom stanju, rođenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu, članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima. Načelo jednakosti razrađeno je članom 4. ovog zakona u kojem je propisano da su svi jednaki i uživaju jednak položaj i jednaku pravnu zaštitu, bez obzira na lična svojstva i da je svako dužan da poštuje načelo jednakosti, odnosno zabranu diskriminacije. Neposredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva u istoj ili sličnoj situaciji, bilo kojim aktom, radnjom ili propuštanjem, stavljaju ili su stavljeni u nepovoljniji položaj, ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji položaj (član 6.).
• Odredbom člana 20. stav 1. tačka 4. Zakona o lokalnoj samoupravi^[3] propisano je da se opština, preko svojih organa, u skladu sa Ustavom i zakonom, stara o zadovoljavanju potreba građana u oblasti prosvete, naučnoistraživačke i inovacione delatnosti, kulture, zdravstvene i socijalne zaštite, dečije zaštite, sporta i fizičke kulture. Navedenim članom tačka 10. je propisano da se opština stara o ostvarivanju, zaštiti i unapređenju ljudskih i manjinskih prava, rodnoj ravnopravnosti, kao i o javnom informisanju u opštini.
• Pravilnikom o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš^[4] uređuje se kategorizacija sportskih udruženja (klubova) koji se nalaze u takmičarskom sportu, kao i osnovna polja finansiranja u oblasti sporta, koja se primenjuju na sportska udruženja (klubove) i ostale sportske subjekte na području opštine Mali Iđoš. Odredbama člana 6. je propisano da ostvarivanje prava iz ovog Pravilnika stiču one organizacije koje se bave sportskim aktivnostima i ispunjavaju sledeće uslove: da su upisni u odgovarajući registar APR – aktivan status, da svoju delatnost obavljaju najmanje godinu dana u kontinuitetu, da isključivo ili pretežno posluju na nedobitnoj osnovi, da imaju stručno lice za sprovođenje programa/projekta manifestacije, da nemaju niti su imali zaostalih, neispunjenih, delimično ispunjenih obaveza izveštavanja prema davaocu sredstava, da je dostavljena konkursna dokumentacija kompletna i iz nje se može utvrditi cilj, obuhvatnost, korisnici i uticaj programa na zajednicu – opšti interes. Dalje su Pravilnikom propisani osnovni kriterijumi za kategorizaciju sportskih udruženja (klubova) u takmičarskom sportu: 1. status sporta na nacionalnom i međunarodnom planu; 2. tradicija sporta u gradu/opštini; 3. rang takmičenja; 4. postignuti rezultati u protekloj takmičarskoj sezoni; 5. broj takmičarskih ekipa u redovnom sistemu takmičenja; 6. broj angažovanih stručnjaka sa adekvatnim obrazovanjem. Odredbama člana 13. propisano je da su dužni da sredstava koriste isključivo za namene za koja su dodeljena i da nenamensko trošenje sredstava ima za posledicu povraćaj dobijenih novčanih sredstava po konkursu, kao i nemogućnost učestvovanja na konkursu za narednu godinu.

Analiza navoda iz pritužbe, izjašnjenja i priloga sa aspekta antidiskriminacionih propisa

• Zadatak Poverenika za zaštitu ravnopravnosti u konkretnom slučaju je da utvrdi da li je Opština Mali Iđoš u postupku dodele i isplate sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz sporta za 2024. godinu stavila u nepovoljniji položaj Šahovsko sportsko udruženje „AA“ B na osnovu nacionalne pripadnosti i političkih ubeđenja članova udruženja, odnosno predsednika kluba, u odnosu na drugi šahovski klub u opštini kojem su dodeljena i isplaćena sredstva iz budžeta za projekte iz oblasti sporta.
• U pritužbi je navedeno da je Šahovsko sportsko udruženje „AA“ B jedan od dva šah kluba u ovoj opštini, da su osnivači i članovi kluba pripadnici crnogorske zajednice, kao i da je predsednik kluba jedini opozicioni odbornik u Skupštini opštine Mali Iđoš. Dalje je navedeno da je u postupku dodele sredstava klubu „AA“ B dodeljeno manje sredstava nego drugom klubu – Šah klubu „Eđšeg“ Mali Iđoš, kao i da je klubu „AA“ isplaćeno manje dodeljenih sredstava (50%) u odnosu na drugi šah klub.
• Podnosilac pritužbe smatra da su u konkretnom slučaju akti diskriminacije: 1) neopravdano tretiranje Šahovskog sportskog udruženja „AA“ B prilikom dodele sredstava iz budžeta za 2024. godinu kojom prilikom je klubu „AA“ B opredeljeno manje sredstava u odnosu na drugi klub i 2) nejednak tretman prilikom isplate opredeljenih sredstava za 2024. godinu, kojom prilikom je a ŠSU „AA“ B isplaćen upola manji iznos sredstava u odnosu na drugi klub.
• Povodom činjenice da su Šahovskom sportskom udruženju „AA“ B dodeljena manja sredstva iz budžeta u odnosu na drugi šah klub, u dopuni izjašnjenja je navedeno da se prilikom odobrenja sredstava sportskim klubovima „vrednuje produktivnost igrača, i osoblja kluba, u kojoj meri su klub i igrači nagrađeni, kao i rentabilnost sportskih aktivnosti, koje je klub organizovao ili u kojima je učestvovao“, da je iznose odredila Komisija za sport na konkursu za 2024. godinu, kao i da je ŠK „Eđšeg“ imao turnir „koji je koštao malo više od sredstava koje je dobio“.
• U Pravilniku o kategorizaciji i načinu finansiranja sportskih udruženja (klubova) opštine Mali Iđoš, propisani su kriterijumi za kategorizaciju sportskog kluba, a zatim i za dodelu finansijskih sredstava koji su veoma složeni i obuhvataju više činilaca. Iako je u pritužbi navedeno da su ŠSU „AA“ i ŠK „Eđšeg“ takmiče u istom rangu, uvidom u navedeni pravilnik, nesporno je da se pored ovog uslova za kategorizaciju vrednuju i drugi kriterijumi koji nisu vezani za sport i rang takmičenja već se odnose na tradiciju sporta u opštini (godine postojanja kluba), postignuti rezultati u prethodnoj takmičarskoj sezoni, broj takmičarskih ekipa i broj angažovanih stručnjaka u klubu. Takođe, uslovi za ostvarivanje prava iz Pravilnika podrazumevaju, između ostalih, i da je dostavljena konkursna dokumentacija kompletna i da se iz nje može utvrditi cilj, obuhvatnost, korisnici i uticaj programa na zajednicu – opšti interes. S tim u vezi, na visinu finansijskih sredstava koja se dodeljuju šah klubovima koji se takmiče u istom rangu utiče više okolnosti koje mogu doprineti različitom iznosu dodeljenih sredstava. U pritužbi nije navedeno niti su dostavljeni dokazi da je kategorizacija i konkursna dokumentacija ova dva kluba identična. Uvidom u priloge koje je dostavila Opština Mali Iđoš nesporno je da su finansijska sredstva dodeljena svim klubovima koja su podnela prijave na konkursu (13 klubova) i da su od toga četiri kluba iz B. Takođe, ni u navodima pritužbe ni u izjašnjenju nije navedeno da je ŠSU „AA“ podnosio prigovor povodom odluke o visini dodeljenih sredstava.
• Poverenik dalje konstatuje da je uvidom u Zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-21-4/2025-01 od 27. marta 2025. godine, koji je dostavljen uz izjašnjenje nesporno utvrđeno da su Šahovskom sportskom udruženju „AA“ B odobrena sredstva za 2025. godinu u iznosu od 200.000,00 dinara.
• Predsednik opštine Mali Iđoš je u izjašnjenju naveo da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš, kao i da je članom 3. Ugovora o sprovođenju programa/projekta u oblasti sporta, koji je zaključen dana 29. februara 2024. godine, pod brojem 016-…-01 između Opštine Mali Iđoš, s jedne strane, i ŠSU „AA“ B, s druge strane, propisano da će posebnim rešenjem predsednika opštine biti raspoređena ugovorena sredstva i utvrđena dinamika uplate.
• Poverenik dalje konstatuje da je u pritužbi navedeno da je Šahovsko sportsko udruženje „AA“ B diskriminisano na osnovu nacionalne pripadnosti, političkog ubeđenja i članstva u političkim organizacijama članova kluba. Kada su u pitanju navodi pritužbe da je sportski klub povodom dodele i isplate opredeljenih sredstava tretiran drugačije na osnovu nacionalne pripadnosti članova kluba, Poverenik ukazuje da nacionalna pripadnost ili pripadnost etničkoj zajednici je svojstvo koje može imati samo fizičko lice, te da naziv kluba sam po sebi ne ukazuje na to da su svi članovi kluba pripadnici iste nacionalne manjine, pogotovo imajući u vidu da osnovna aktivnost sportskog kluba nije razvijanje i očuvanje kulture, tradicije i nacionalnog identiteta zajednice. Kada su u pitanju politička ubeđenja članova udruženja kao eventualni osnov diskriminacije, nisu dostavljeni dokazi koji bi učinili verovatnim da je postupanje opštinskih organa prema klubu u uzročno-posledičnoj vezi sa političkim ubeđenjem članova udruženja. U pritužbi je navedeno da „neravnopravan odnos prema klubu prepoznaju u diskriminatornom ponašanju predsednika opštine prema građanima koji su članovi ili podržavaju Crnogorsku partiju, stranku crnogorske nacionalne manjine, kao i da su članovi kluba u većem broju pripadnici crnogorske zajednice i podržali su Crnogorsku partiju na lokalnim izborima održanim 2024. godine dok je predsednik ŠSU „AA“ je opozicioni odbornik u SO Mali Iđoš sa izborne liste Crnogorske partije Nenad Stevović“. S tim u vezi, Poverenik je imao u vidu i činjenicu da je Nenad Stevović bio predsednik kluba i prilikom zaključenja Ugovora o sprovođenju programa/projekta u oblasti sporta sa Opštinom Mali Iđoš kada su klubu dodeljena sredstva, kao i da su klubu dodeljena sredstva iz budžeta za 2025. godinu u većem iznosu u odnosu na 2024. godinu.
• Na osnovu raspoloživih dokaza i utvrđenog činjeničkog stanja, primenom pravila o teretu dokazivanja iz člana 45. Zakona o zabrani diskriminacije Poverenik konstatuje da se ne može zaključiti da je postupanje Opštine Mali Iđoš na Javnom konkursu za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje programa i projekata u oblasti sporta opštine Mali Iđoš u 2024. godini, kao i dinamika isplate tih sredstava u uzročno-posledičnoj vezi sa ličnim svojstvima članova šahovskog kluba „AA“ B, političko ubeđenje i nacionalna pripadnost, zbog čega je doneto mišljenje da nisu povređene odredbe Zakona o zabrani diskriminacije. Navedeno ne znači da u postupku dodele i isplate sredstava po ovom konkursu nije bilo eventualno neke druge povrede prava, već da razmatranje takve povrede nije u nadležnosti ovog državnog organa.

4. MIŠLjENjE

U postupku po pritužbi Šahovskog sportskog udruženja „AA“ B prtiv Opštine Mali Iđoš u postupku dodele i isplate sredstava po Javnom konkursu za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje programa i projekata u oblasti sporta Opštine Mali Iđoš u 2024. godini, nisu povređene odredbe Zakona o zabrani diskriminacije.

Protiv ovog mišljenja nije dopuštena žalba niti bilo koje drugo pravno sredstvo, jer se njime ne odlučuje o pravima i obavezama pravnih subjekata.

[1] „Službeni glasnik RS”, broj 22/09 i 52/2021

[2] „Službeni glasnik RS“, broj 98/06 i 115/21

[3] „Službeni glasnik RS”, br. 129/07, 83/14 – dr. zakon, 101/16 -dr. zakon, 47/18 i 111/21 – dr. zakon

[4] „Službeni list opštine Mali Iđoš“, br. 17/2023

POVERENICA ZA ZAŠTITU RAVNOPRAVNOSTI
Brankica Janković

91-2025 Mišljenje u postupku po pritužbi šah kluba protiv JLS