90-2025 Postupak po pritužbi zbog diskriminacije članova KUD na osnovu nacionalne pripadnosti • Poverenik za zaštitu ravnopravnosti

br. 07-00-84/2025-02 datum: 29. 9. 2025.

MIŠLjENjE

Mišljenje je doneto povodom dve pritužbe Crnogorskog … društva „AA“ iz B. protiv Opštine Mali Iđoš. S obzirom da se pritužbe zasnivaju na istom ili sličnom činjeničnom stanju i istom pravnom osnovu Poverenik je sproveo jedinstveni postupak i doneo mišljenje na osnovu obe pritužbe. U pritužbama je navedeno da je … „AA“ jedina kulturna organizacija u opštini Mali Iđoš crnogorske nacionalne zajednice, da su članovi društva simpatizeri Crnogorske partije, političke stranke koja zastupa interese crnogorske nacionalne manjine i da su zbog nacionalne, kulturne, jezičke i političke pripadnosti izloženi diskriminaciji od rukovodstva Opštine Mali Iđoš; da je Komisija za dodelu sredstava za sufinansiranje programa iz oblasti kulture za 2024. godinu, kao i za 2025. godinu, neravnopravno tretiralo crnogorsko društvo u odnosu na društva ostalih nacionalnih zajednica, pa je opština obe godine udruženjima drugih nacionalnih zajednica odobrila više sredstava i isplatila procentualno veći iznos dodeljenih sredstava nego … „AA“. Povodom navoda pritužbe da je udruženje (i njeni članovi) diskriminisano na osnovu jezika tako što im nisu obezbeđena sredstva za organizovanje takmičenja recitatora na crnogorskom jeziku, analizom navoda pritužbe i priloga je utvrđeno da nije učinjeno verovatnim da je odluka da se udruženju dodeli manje sredstava i isplati samo deo opredeljenih sredstava, iz razloga što je konkretno takmičenje na crnogorskom jeziku. Takođe, kada su u pitanju politička ubeđenja članova udruženja kao eventualni osnov diskriminacije, Poverenik konstatuje da ni po ovom pitanju nisu dostavljeni dokazi koji bi učinili verovatnim da je postupanje opštinskih organa prema udruženju u uzročno-posledičnoj vezi sa političkim ubeđenjem bilo kog od članova udruženja. Zbog svega navedenog, Poverenik je navode pritužbe i izjašnjenja analizirao samo u preostalom delu. U izjašnjenjima predsednika opštine Mali Iđoš povodom obe pritužbe navedeno je da su kriterijumi za dodelu sredstava za sufinsiranje udruženja građana regulisani Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš i da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš. U izjašnjenjima nije odgovoreno na pitanja koji kriterijumi propisani Pravilnikom su bili odlučujući da se … „AA“ opredele odobrena sredstva u manjim iznosima nego udruženjima drugih nacionalnih zajednica, kao i po kojoj dinamici, ključu ili sistemu se udruženjima isplaćuju odobrena sredstva iz budžeta. Primenom pravila o prebacivanju tereta dokazivanja iz člana 45. Zakona o zabrani diskriminacije, Opština Mali Iđoš nije dostavila dokaze da se … „AA“ ne nalazi u istoj ili sličnoj situaciji sa drugim udruženjima ili da razlog drugačijeg tretmana … „AA“ nije lično svojstvo udruženja ili članova udruženja, već neki objektivni faktori koji nisu u vezi sa ličnim svojstvima. Na osnovu navedenog, Poverenik je doneo mišljenje da je Opština Mali Iđoš kroz postupak dodele i isplate sredstava iz budžeta za projekte iz oblasti kulture za 2024. i 2025. godinu stavila u nepovoljniji položaj … „AA“ iz B. na osnovu nacionalne pripadnosti članova udruženja, čime je povredila odredbe člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije. Opštini Mali Iđoš data je preporuka da otkloni posledice diskriminatornog postupanja prema … „AA“ iz B. na način da prilikom isplate sredstava po zaključenim ugovorima postupi na isti način kao i prema drugim udruženjima, kao i da se ubuduće u okviru svojih aktivnosti pridržava propisa o zabrani diskriminacije.

TOK POSTUPKA
- Povereniku za zaštitu ravnopravnosti obratilo se … „AA“ iz B. pritužbama protiv Opštine Mali Iđoš, zbog diskriminacije na osnovu nacionalne pripadnosti, verskih ili političkih ubeđenja i članstva u političkim i drugim organizacijama na konkursima za dodelu sredstava u oblasti kulture za 2024. i 2025. godinu.
- U pritužbama je, između ostalog, navedeno:

da je … „AA“ jedina kulturna organizacija u opštini Mali Iđoš crnogorske nacionalne zajednice. Između ostalih aktivnosti društvo je, već devet školskih godina, organizator Pokrajinske smotre recitatora na crnogorskom jeziku učenika osnovnih i srednjih škola sa teritorije AP Vojvodine.
da su članovi društva simpatizeri Crnogorske partije, političke stranke koja zastupa interese crnogorske nacionalne manjine i da su zbog nacionalne, kulturne, jezičke i političke pripadnosti izloženi diskriminaciji od rukovodstva Opštine Mali Iđoš;
da u opštini Mali Iđoš deluje četiri kulturno umetničkih društava koja se već više decenija sufinansiraju iz budžeta opštine;
da je Komisija za dodelu sredstava za sufinansiranje programa iz oblasti kulture za 2024. godinu neravnopravno tretiralo crnogorsko društvo u odnosu na društva ostalih nacionalnih zajednica, pa je opština za 2024. godinu odobrila: 1. KUD „Petefi Šandor“ Mali Iđoš (mađarska zajednica) – 2.160.000 dinara; 2. Mađarsko udruženje za negovanje kulture i očuvanje lokalne istorije „Feketić“ iz Feketića – 2.160.000 dinara; 3. KUD „P.P. Njegoš“ (srpska zajednica) – 1.620.000 dinara i 4. … „AA“ … (crnogorska zajednica) – 500.000 dinara.
da je od odobrenih sredstava društvu „AA“ u toku 2024. godine uplaćeno 51%, dok je ostalim društvima uplaćeno 95%, kao i da zbog neuplaćenih, a ugovorom odobrenih sredstava od opštine, društvo nije u mogućnosti da reguliše dospele finansijske obaveze nastale tokom realizacije programskih aktivnosti;
da je „pored kulturne u pitanju i jezička diskriminacija (nije podržana Pokrajinska smotra recitatora na crnogorskom jeziku), dečija (uskraćivanje deci iz crnogorske zajednice da se bave kulturom), politička (zbog podržavanja Crnogorske partije). Deo članova društva podržava Crnogorsku partiju koja u opštini Mali Iđoš ima jednog odbornika koji je jedini opozicioni odbornik“;
da je Komisija za dodelu sredstava za sufinansiranje programa u oblasti kulture za 2025. godinu odobrila: 1. KUD „Petefi Šandor“ Mali Iđoš (mađarska zajednica – katolici) – 2.160.000 dinara; 2. Mađarsko udruženje za negovanje kulture i očuvanje lokalne istorije „Feketić“ iz Feketića (mađarska zajednica – reformate) – 2.160.000 dinara; 3. KUD „P.P. Njegoš“ (srpska zajednica) – 1.620.000 dinara i 4. … „AA“ … (crnogorska zajednica) – 600.000 dinara;
da do dana podnošenja pritužbe od odobrenih sredstava (600.000,00 dinara) društvu je izvršena samo jedna uplata 26. juna od 100.000,00 (16,6%), dok je ostalim društvima uplata vršena pet i šest puta u ukupnoj visini od 50%. U svim tim slučajevima predsednik opštine je odbijao da potpiše i nalog za prenos sredstava društvu „AA“.
- Uz pritužbe su dostavljeni: 1) Ugovor o sprovođenju programa/projekta broj 016-50-05/2024-01 od 21. marta 2023. godine; 2) odgovor na odborničko pitanje broj 06-56-02/2025-02 od 13. januara 2025. godine; 3) odborničko pitanje od 4. avgusta 2025. godine i zahtevi za ispravku odgovora na odborničko pitanje od 14. avgusta 2025. godine i 4) odgovori na odborničko pitanje od 5. i 12. avgusta i jedno bez datuma.
- Poverenik za zaštitu ravnopravnosti sproveo je postupak u cilju utvrđivanja pravno relevantnih činjenica i okolnosti, a u skladu sa članom 37. Zakona o zabrani diskriminacije^[1], pa su u toku postupka zatražena izjašnjenje od predsednika opštine Mali Iđoš.
- U izjašnjenju predsednika opštine Mali Iđoš broj 016-2-34/2025-01 od 25. marta 2025. godine je navedeno:
da su kriterijumi za dodelu sredstava za sufinsiranje udruženja građana regulisani Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš („Službeni list opštine Mali Iđoš“, br. 15/2023);
da Javni konkurs za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje programa i projekata u oblasti kulture raspisuje Opštinsko veće, a postupak sprovodi Konkursna Komisija;
da navedena Komisija sastavlja predlog odluke o dodeli sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš, o kojem potom raspravlja i odlučuje Opštinsko veće. Predlog se sastavlja na osnovu akta opštine Mali Iđoš o preraspodeli sredstava za sufinansiranje udruženja građana;
da je nalogodavac za izvršenje budžeta, prilikom realizacije potpisanih ugovora sa udruženjima predsednik opštine Mali Iđoš;
da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš.
- U prilogu izjašnjenja dostavljeni su sledeći dokumenti: 1) Pravilnik o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš („Sl. list opštine Mali Iđoš“, br. 15/2023); 2) Rešenje o razrešenju predsednika, zamenika predsednika i članova Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata iz oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš; 3) Rešenje o imenovanju predsednika, zamenika predsednika i članova Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata iz oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš; 4) Zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-17-4/2024-01 od 15. marta 2024. godine i 5) Zaključak Opštinskog veća opštine Mali Iđoš broj 06-21-3/2025-01 od 27. marta 2025. godine.
- Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je zatražio od opštine Mali Iđoš da dopuni izjašnjenje tako što će pojasniti: 1) po kojoj dinamici, ključu ili sistemu se isplaćuju odobrena sredstva udruženjima, s obzirom da je u izjašnjenju navedeno da se „isplate realizuju shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš“ i da je u Odgovoru na odborničko pitanje broj 06-56-02/2025-02 od 13. januara 2025. godine (koje je dostavljeno uz pritužbu), navedeno da je, za 2024. godinu, … „AA“ iz B. isplaćeno 51% od odobrenog iznosa, dok je drugim kulturno umetničkim društvima za tu godinu isplaćeno po 95% iznosa odobrenih sredstava, kao i 2) koji kriterijumi propisani Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš su bili odlučujući da se … „A.A.“ opredele odobrena sredstva u iznosu od ukupno 500.000 dinara. Takođe, zatraženo je od opštine i da dostavi pismeno obrazloženje Komisije za dodelu sredstava za finansiranje/sufinansiranje projekata iz oblasti kulture u kojem navodi razloge za prihvatanje projekta u skladu sa odredbama člana 12. 4. i 5. Pravilnika o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš.
- U dopuni izjašnjenja predsednika opštine Mali Iđoš broj 016-2-58/2025-01 od 10. juna 2025. godine je navedeno:
da se „isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš. Naime, budžet je sveobuhvatan plan prihoda i primanja i plan rashoda i izdataka. Budžetom se utvrđuje način trošenja raspoloživih javnih primanja i prihoda, naime je mesto na kojem se susreću planovi sa realnim, pre svega finansijskim mogućnostima“;
da „…. „A.A.“ i sva crnogorska kulturna umetnička društva i udruženja u 2024. godini su na konkursu dobili više od 3.500.000,00 dinara. Mađarska, srpska i romska kulturna umetnička društva nisu dobili koliko crnogorska udruženja i kulturna umetnička društva.“;
da je članom 2. Pravilnika o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš, propisano da za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja, a koji svojim kvalitetom doprinose afirmaciji umetničkog i kulturnog stvaralaštva, opredeljuju se budžetska sredstva putem donacije. Članom 10. stav 2. Zakona o opštem upravnom postupku je propisano da ovlašćeno službeno lice odlučuje po svom uverenju koje činjenice uzima kao dokazane, na osnovu savesne i brižljive ocene svakog dokaza posebno i svih dokaza zajedno, kao i na osnovu rezultata celokupnog postupka. Članom 4. Pravilnika o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš je propisano da konkurs sprovodi Konkursna komisija i nadležnost Komisije su: razmatranje pristiglih prijava, rangiranje programa i projekata, predlaganje Opštinskom veću donošenje odluke o raspodeli sredstava po Konkursu.
- U prilogu dopune izjašnjenja dostavljeni su zapisnici sa sastanka Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata u oblasti kulture 2024. od 7. i 26. februara 2024. godine.
- Od Opštine Mali Iđoš zatraženo je izjašnjenje na navode pritužbe … „A.A.“ koja se odnosi na dodelu sredstava na javnom konkursu za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje programa i projekata u oblasti kulture za 2025. godinu.
- U izjašnjenju predsednika opštine Mali Iđoš broj 016-2-86/2025-01 od 6. oktobra 2025. godine navedeno je:
da su kriterijumi za izbor projekata iz oblasti kulture propisani Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prav na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš („Službeni list opštine Mali Iđoš, br. 15/2023);
da Javni konkurs za dodelu sredstava za finansiranje ili sufinansiranje programa i projekta u oblasti kulture raspisuje Opštinsko veće, a postupak sprovodi Konkursna komisija;
da Komisija razmatra prispele prijave, sastavlja predlog odluke o dodeli sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš, o kojem se potom raspravlja i odlučuje Opštinsko veće, kao i da u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku ovlašćeno službeno lice odlučuje po svom uverenju koje činjenice uzima kao dokazane, na osnovu savesne i brižljive ocene svakog dokaza ponaosob i svih dokaza zajedno, kao i na osnovu rezultata celokupnog postupka;
da su Zaključkom Opštinskog veća pod brojem 06-21-3/2025-01 od 27. marta 2025. godine odobrena sredstva za finansiranje redovne delatnosti iz oblasti kulture u 2025. godini;
da je Opština Mali Iđoš zaključila dva ugovora sa … „A.A.“ iz B (broj 016-…-01 i 016-….-01 oba od 1. aprila 2025. godine) i u oba je propisano da će posebnim rešenjem predsednika opštine biti raspoređena sredstva i utvrđena dinamika uplate i da realizacija ugovora zavisi od priliva sredstava u budžet opštine.
- U prilogu izjašnjenja dostavljeni su: 1) Pravilnik o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš; 2) rešenje Opštinskog veća broj 06-6-2/2025-01 od 17. januara 2025. godine; 3) Zaključak Opštinskog veća broj 06-21-3/2025-01 od 27. marta 2025. godine; 4) Ugovor o sprovođenju programa /projekta broj 016-46-05/2025-01 od 1. aprila 2025. godine i 5) Ugovor o sprovođenju programa /projekta broj 016-46-8/2025-01 od 1. aprila 2025. godine
- Poverenik za zaštitu ravnopravnosti sproveo je jedinstveni postupak u skladu sa odredbama člana 95. Zakona o opštem upravnom postupku^[2] i doneo jedinstveno mišljenje na osnovu obe pritužbe.

ČINjENIČNO STANjE

Uvidom u priložene ugovore o sprovođenju programa/projekata broj 016-…-01 od 21. marta 2023. godine, utvrđeno je da su Opština Mali Iđoš i … „A.A.“ …, zaključili dva ugovora: jedan na 300.000,00 dinara i drugi na 200.000,00 dinara. U oba ugovora je članom 1. propisan predmet ugovora – finansiranje redovne delatnosti iz oblasti kulture u 2024. godini odobrenog na Javnom konkursu za dodelu finansijskih sredstava ili sufinansiranje redovno funkcionisanje udruženja iz oblasti kulture u 2024. godini, dok je u članu 3. ugovoreno da će posebnim rešenjem predsednika opštine biti raspoređena sredstva i utvrđena dinamika uplate. Odredbama čl. 4, 5. i 6. su propisane obaveze primaoca sredstava, između ostalog da projekat odnosno aktivnosti koje su predmet ovog ugovora realizuje u skladu sa predatom konkursnom dokumentacijom, da obavesti opštinu o svim okolnostima koje ugrožavaju ili onemogućavaju realizovanje projekta, kao i da podnese pisani konačni izveštaj o namenskom utrošku sredstava sa pratećom finansijskom dokumentacijom. U članu 7. su ugovorene situacije u kojima će opština raskinuti ugovor i zahtevati vraćanje datih sredstava sa kamatom ukoliko primalac sredstava, između ostalog ne izvrši predmet ugovora, upotrebi sredstva nenamenski i sl., dok je u članu 8 ugovoreno da realizacija ugovora zavisi od priliva sredstava u budžetu opštine.
Uvidom u priložene ugovore o sprovođenju programa/projekata broj 016-…-01 i 016-…-01 od 1. aprila godine, utvrđeno je da su Opština Mali Iđoš i … „A.A.“, zaključili dva ugovora: svaki na 300.000,00 dinara. U oba ugovora je članom 1. propisan predmet ugovora – finansiranje redovne delatnosti iz oblasti kulture u 2025. godini odobrenog na Javnom konkursu za dodelu finansijskih sredstava ili sufinansiranje redovno funkcionisanje udruženja iz oblasti kulture u 2025. godini, dok je u članu 3. ugovoreno da će posebnim rešenjem predsednika opštine biti raspoređena sredstva i utvrđena dinamika uplate. Odredbama čl. 4, 5. i 6. su propisane obaveze primaoca sredstava, između ostalog da projekat odnosno aktivnosti koje su predmet ovog ugovora realizuje u skladu sa predatom konkursnom dokumentacijom, da obavesti opštinu o svim okolnostima koje ugrožavaju ili onemogućavaju realizovanje projekta, kao i da podnese pisani konačni izveštaj o namenskom utrošku sredstava sa pratećom finansijskom dokumentacijom. U članu 7 su ugovorene situacije u kojima će opština raskinuti ugovor i zahtevati vraćanje datih sredstava sa kamatom ukoliko primalac sredstava, između ostalog ne izvrši predmet ugovora, upotrebi sredstva nenamenski i sl., dok je u članu 8 ugovoreno da realizacija ugovora zavisi od priliva sredstava u budžetu opštine.
U odgovoru na odborničko pitanje broj 06-56-02/2025-02 od 13. januara 2025. godine, navedeno je da je, na osnovu informacija dobijenih od Odeljenja za budžet, finansije i lokalnu poresku administraciju, KUD „Petefi Šandor“ iz Malog Iđoša zaključilo Ugovor o sprovođenju programa/projekta na 2.160.000,00 dinara, a isplaćeno je 95% od navedenog iznosa; Mađarsko udruženje za negovanje kulture i očuvanje lokalne istorije „Feketić“ iz Feketića je zaključio Ugovor o sprovođenju programa/projekta na 2.160.000,00 dinara, a isplaćeno je 95% od navedenog iznosa; KUD „P. P. Njegoš“ je zaključio Ugovor o sprovođenju programu/projekta na 1.620.000,00 dinara, a isplaćeno je 95% od navedenog iznosa; … „A.A.“ je zaključio dva Ugovora o sprovođenju programa/projekta u ukupnom iznosu od 500.000,00 dinara, a isplaćeno je 51% od navedenog iznosa.
U dopisu opštine Mali Iđoš broj: Sl. bez datuma, navedeno je: 1. … „A.A.“: ugovoreno 300.000,00 dinara, isplaćeno 100.000,00 – 26. maja, po drugom ugovoru 300.000,00 dinara isplaćeno 0,00, ukupan procenat isplaćenih od odobrenih sredstava 16,67%; 2. KUD „Petefi Šandor“: ugovoreno 2.160.000,00, isplaćeno šest puta po 180.000,00 (14. i 21. marta, 29. aprila, 28. maja, 24. i 26. juna) procenat isplaćenih od odobrenih sredstava 50%; Mađarsko udruženje za negovanje kulture i očuvanje lokalne istorije „Feketić“: ugovoreno 2.160.000,00, isplaćeno pet puta po 180.000,00 (14. i 21. marta, 29. aprila, 27. maja i 27. juna) procenat isplaćenih od odobrenih sredstava 41,67%; 4. KUD „P. P. Njegoš“: ugovoreno 1.620.000,00, isplaćeno – jedna uplata od 30.000,00 11. februara i pet uplata od 120.000,00 (14. i 21. marta, 29. aprila, 28. maja i 26. juna), procenat isplaćenih od odobrenih sredstava 38,89%.
U članu 3. Rešenja o imenovanju predsednika, zamenika predsednika i članova Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata iz oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš broj 06-6-2/2025-01 od 17. januara 2025. godine, propisano je da je zadatak Komisije da po raspisanom konkursu za dodelu sredstava za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata iz oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš razmotri prispele prijave, sačini predlog programa/projekata sa raspodelom sredstava i dostavi Opštinskom veću opštine Mali Iđoš.
Uvidom u Zapisnike sa sastanka Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata u oblasti kulture 2024. od 7. i 26. februara 2024. godine, utvrđeno je da su sačinjena dva zapisnika. Jedan zapisnik je od 7. februara 2024. godine, kada su razmatrane tri prijave koje su prispela na Konkurs. Navedeno je da je Komisija prilikom bodovanja po kriterijumima konstatovala sledeće: „ KUD „Petefi Šandor“ Mali Iđoš – 93; 2. Mađarsko udruženje za negovanje kulture i očuvanja lokalne istorije „Feketić“ Feketić – 95 i 3. KUD „P. P. Njegoš“ Lovćenac – 95“. U zapisniku je dalje navedeno da je u prilogu dostavljena tabela predloga o dodeli sredstava, međutim tabela nije dostavljena Povereniku uz dopunu izjašnjenja.

Drugi zapisnik je od 26. februara 2024. godine i u njemu je navedeno da je na konkurs predato 12 prijava, kao i da je prilikom bodovanja po kriterijumima Komisija konstatovala sledeće: 1. Zavičajno udruženje Vlašić Lovćenac – 81 poen; 2. Udruženje građana „Za mesto“ Lovćenac – 87 poena; 3. … „A.A.“ … – 90 poena; 4. Salaško pozorište – Tanyaszinhaz – 87 poena; 5. Udruženje „Aleksandrini anđeli“ Lovćenac – 82 poena; 6. KC „Car Dušan Silni“ Feketić – 83 poena; 7. Domboš građani Mali Iđoš – 81 poen; 8. … „A.A.“ … – 87 poena; 9. Udruženje izbeglih i raseljenih lica „Zavičaj“ opštine Mali Iđoš – 85 poena; 10. Udruženje „Crnogorac“ – 75 poena; 11.Udruženje građana „Crnogorci i prijatelji Crnogoraca“ Lovćenac – 81 poen; 12. Udruženje „Koreni“ – 83 poena. U zapisniku je dalje navedeno da je u prilogu dostavljena tabela predloga o dodeli sredstava, međutim tabela nije dostavljena Povereniku uz dopunu izjašnjenja.

Uvidom u Zaključak Opštinskog veća broj 06-21-3/2025-10od 27. marta 2025. godine kojim je usvojen predlog Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje ili sufinansiranje programa/projekata u oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš za 2025. godinu, utvrđeno je da su od 16 udruženja za 15 odobrena sredstva od kojih su, pored podnositelja pritužbe, još tri udruženja za koja se po nazivu može zaključiti da okupljaju pripadnike crnogorske zajednice (Udruženje Crnogoraca Lovćenac (25.000 dinara), Udruženje građana Crnogorci i prijatelji Crnogoraca (25.000 dinara) i Udruženje crnogorskih proizvođača grožđa i vina „Vranac“ (100.000 dinara)).

MOTIVI I RAZLOZI ZA DONOŠENjE MIŠLjENjA

Poverenik za zaštitu ravnopravnosti, prilikom davanja mišljenja u ovom predmetu, razmatrao je navode iz pritužbe, izjašnjenja, priloga dostavljenih uz pritužbu i izjašnjenje, kao i relevantne međunarodne i domaće pravne propise u oblasti zaštite od diskriminacije.

Pravni okvir

Poverenik za zaštitu ravnopravnosti je ustanovljen Zakonom o zabrani diskriminacije kao samostalan državni organ, nezavisan u obavljanju poslova utvrđenih zakonom. Odredbama člana 33. Zakona o zabrani diskriminacije propisana je nadležnost Poverenika za zaštitu ravnopravnosti. Jedna od osnovnih nadležnosti Poverenika jeste da prima i razmatra pritužbe zbog diskriminacije, daje mišljenja i preporuke u konkretnim slučajevima diskriminacije i izriče zakonom utvrđene mere.
Ustav Republike Srbije^[3] u članu 21. zabranjuje svaku diskriminaciju, neposrednu ili posrednu, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta.
Ustavna zabrana diskriminacije bliže je razrađena Zakonom o zabrani diskriminacije koji u odredbama člana 2. propisuje da akt diskriminacije označava svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva), u odnosu na lica ili grupe kao i na članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na rasi, boji kože, precima, državljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etničkom poreklu, jeziku, verskim ili političkim ubeđenjima, polu, rodu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, polnim karakteristikama, nivoom prihoda, imovnom stanju, rođenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, bračnom i porodičnom statusu, osuđivanosti, starosnom dobu, izgledu, članstvu u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim ličnim svojstvima. Načelo jednakosti razrađeno je članom 4. ovog zakona u kojem je propisano da su svi jednaki i uživaju jednak položaj i jednaku pravnu zaštitu, bez obzira na lična svojstva i da je svako dužan da poštuje načelo jednakosti, odnosno zabranu diskriminacije. Neposredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva u istoj ili sličnoj situaciji, bilo kojim aktom, radnjom ili propuštanjem, stavljaju ili su stavljeni u nepovoljniji položaj, ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji položaj (član 6.).
Odredbom člana 20. stav 1. tačka 4. Zakona o lokalnoj samoupravi^[4] propisano je da se opština, preko svojih organa, u skladu sa Ustavom i zakonom, stara o zadovoljavanju potreba građana u oblasti prosvete, naučnoistraživačke i inovacione delatnosti, kulture, zdravstvene i socijalne zaštite, dečije zaštite, sporta i fizičke kulture. Navedenim članom tačka 10. je propisano da se opština stara o ostvarivanju, zaštiti i unapređenju ljudskih i manjinskih prava, rodnoj ravnopravnosti, kao i o javnom informisanju u opštini.
Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš[5] uređeni su uslovi, način, kriterijumi ostvarivanja prava, postupak za dodelu sredstava, korišćenje sredstava i praćenje realizacije programa iz budžeta opštine Mali Iđoš, na ime dotacija za finansiranje i sufinansiranje projekata u svim oblastima kojima se doprinosi razvoju kulture i umetnosti u opštini. Zatim je odredbama člana 2. propisano da se za projekte iz oblasti kulture i umetnosti, koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš, a koji svojim kvalitetom doprinose afirmaciji umetničkog i kulturnog stvaralaštva, opredeljuju budžetska sredstva putem dotacije, kao i da sredstva za finansiranje i sufinansiranje projekata obezbeđuju u budžetu opštine Mali Iđoš. Dalje je propisano da Opštinsko veće imenuje Komisiju za dodelu sredstava za finansiranje/sufinansiranje projekata iz oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš koja je dužna da razmotri prispele prijave (član 7). Nadležnosti Komisije su: razmatranje pristiglih prijava, rangiranje programa i projekata i predlaganje Opštinskom veću donošenje odluke o raspodeli sredstava po konkursu (član 4). Odredbama člana 12. Pravilnika propisani su kriterijumi na osnovu kojih će se ocenjivati projekti prijavljeni na javni konkurs, kao i da komisija vrši ocenu svakog projekta na osnovu vrednovanja kriterijuma. Istim članom je i propisana obaveza Komisije da za svaki projekat koji se razmatra sačini pismeno obrazloženje u kojem se navode razlozi za prihvatanje ili neprihvatanje projekta. Komisija utvrđuje listu vrednovanja i rangiranja prijavljenih programa nakon čega podnosi Opštinskom veću predlog Odluke o dodeli finansijskih sredstava za finansiranje ili sufinansiranje (član 14), a Opštinsko veće donosi konačnu odluku o dodeli sredstava (član 15).

Analiza navoda iz pritužbe, izjašnjenja i priloga sa aspekta antidiskriminacionih propisa

Zadatak Poverenika za zaštitu ravnopravnosti u konkretnom slučaju je da utvrdi da li je Opština Mali Iđoš u postupku dodele sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture za 2024. godinu i za 2025. godinu, kao i isplate dodeljenih sredstava, stavila u nepovoljniji položaj … „A.A.“ … na osnovu nacionalne pripadnosti, jezika i političkih ubeđenja članova udruženja, u odnosu na druga kulturno-umetnička udruženja koja su dodeljena i isplaćena sredstva iz budžeta za projekte iz oblasti kulture.
Da bi se odgovorilo na pitanje da li je postupanje Opštine Mali Iđoš bilo diskriminatorno, važna je i primena pravila o preraspodeli i prebacivanju tereta dokazivanja iz člana 45. Zakona o zabrani diskriminacije. Prema ovom pravilu, u konkretnom slučaju, podnosilac pritužbe treba da učini verovatnim da je Opština Mali Iđoš izvršili akt diskriminacije, a ukoliko to učini, teret dokazivanja da usled tog akta nije došlo do povrede načela jednakih prava i obaveza, leži na Opštini Mali Iđoš. U pritužbi je navedeno da je … „A.A.“ … jedno od četiri kulturno umetničkih društava u opštini Mali Iđoš i jedino kulturno umetničko društvo crnogorske nacionalne zajednice, kao i da deo članova društva podržava Crnogorsku partiju koja u opštini Mali Iđoš ima jednog odbornika koji je jedini opozicioni odbornik. Da je Opština Mali Iđoš u postupku dodele sredstava društvu „A.A.“ … i za 2024. i za 2025. godinu dodelila manje sredstava nego kulturno-umetničkim društvima drugih nacionalnih zajednica, kao i da je ovom društvu isplatila značajno manje dodeljenih sredstava nego drugim društvima. Na ovaj način podnosilac pritužbe je učinio verovatnim da se položaj udruženja razlikuje od položaja drugih udruženja u opštini čiji su članovi pripadnici drugih nacionalnih manjina.
Saglasno svemu navedenom, Poverenik za zaštitu ravnopravnosti konstatuje da je akt diskriminacije učinjen verovatnim, u smislu člana 45. stav 2. Zakona o zabrani diskriminacije, stoga teret dokazivanja da u ovom slučaju nije povređeno načelo jednakosti snosi Opština Mali Iđoš. U skladu sa tim, Poverenik za zaštitu ravnopravnosti cenio je da li činjenice i dokazi koje je predsednik opštine ponudio pružaju dovoljno osnova za zaključak da Opština Mali Iđoš u postupku dodele i isplate sredstava iz budžeta za projekte iz oblasti kulture za 2024. i 2025. godinu nije postupala neopravdano nejednako prema … „A.A.“ … u odnosu na druga udruženja.
Podnosilac pritužbe smatra da su u konkretnom slučaju akti diskriminacije: 1) neopravdano tretiranje Crnogorskog kulturno prosvetnog društva „A.A.“ prilikom opredeljenja sredstava iz budžeta kojom prilikom je udruženju „A.A.“ opredeljeno manje sredstava u odnosu na kulturno umetnička udruženja drugih nacionalnih zajednica i 2) nejednak tretman prilikom isplate opredeljenih sredstava za 2024. i 2025. godinu, kojom prilikom je za druga udruženja izvršena isplata u većem procentu nego … „A.A.“.
Među stranama je nesporno da je društvu „A.A.“ iz sredstava budžeta opštine Mali Iđoš, nakon sprovedenog konkursa za 2024. godinu, opredeljeno 500.000,00 dinara, kao i da je isplaćeno 51% opredeljenog iznosa. Takođe, nesporno je da je istom udruženju, nakon sprovedenog konkursa za 2025. godinu opredeljeno dva puta po 300.000,00 dinara, a isplaćeno 16,67% opredeljenog iznosa, dok je drugim udruženjima i u 2024. i u 2025. godini, opredeljeno i isplaćeno više novca.
U pritužbama je navedeno da je …. „A.A.“ diskriminisano na osnovu nacionalne pripadnosti, jezika i političkog ubeđenja. Nesporno je da je ovo kulturno prosvetno društvo udruženje pripadnika crnogorske nacionalne zajednice koji žive na teritoriji opštine Mali Iđoš, odnosno, u naseljenom mestu Lovćenac, kao i da je drugačije tretirano u odnosu na kulturno umetnička društva drugih nacionalnih manjina u opštini. Međutim, analizom navoda pritužbe i priloga, može se zaključiti da nisu dostavljeni dokazi koji bi učinili verovatnim postojanje uzročno posledične veze između postupanja organa Opštine Mali Iđoš i ličnih svojstava udruženja, odnosno članova udruženja. Naime, povodom navoda pritužbe da je udruženje (i njeni članovi) diskriminisani na osnovu jezika tako što im nisu obezbeđena sredstva za organizovanje takmičenja recitatora na crnogorskom jeziku, nije učinjeno verovatnim da je odluka da se udruženju dodeli manje sredstava i isplati samo deo opredeljenih sredstava, iz razloga što je konkretno takmičenje na crnogorskom jeziku. Kada su u pitanju politička ubeđenja članova udruženja kao eventualni osnov diskriminacije, takođe nisu dostavljeni dokazi koji bi učinili verovatnim da je postupanje opštinskih organa prema udruženju u uzročno-posledičnoj vezi sa političkim ubeđenjem članova udruženja. Imajući u vidu navedeno, Poverenik je navode pritužbe i izjašnjenja analizirao samo u preostalom delu pritužbi.
Kao što je već rečeno, prema pravilu o preraspodeli tereta dokazivanja, Opština Mali Iđoš treba da dokaže da se … „A.A.“ ne nalazi u istoj ili sličnoj situaciji sa drugim udruženjima ili da razlog drugačijeg tretmana … „A.A.“ nije lično svojstvo udruženja ili članova udruženja, već neki objektivni faktori koji nisu u vezi sa ličnim svojstvima.
Povodom činjenice da su udruženju „A.A.“ dodeljena manja sredstva iz budžeta u odnosu na druga udruženja, Poverenik ukazuje sledeće. Kada je u pitanju pritužba koja se odnosi na odobrena sredstva za 2024. godinu, analizom navoda izjašnjenja i dostavljenih priloga, pre svega Zaključka Opštinskog veća opštine Mali Iđoš od 15. marta 2024. godine i dva zapisnika sa sednica Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje/sufinansiranje programa/projekata u oblasti kulture za 2024. godinu, nesporno je da su sredstva iz budžeta dodeljena još nekim udruženjima crnogorske zajednice pored … „A.A.“ Lovćenac. Iz zapisnika Komisije se može utvrditi da su programi udruženja bodovani i da su udruženja KUD „P.P. Njegoš“ i Mađarsko udruženje za negovanje kulture i očuvanje lokalne istorije „Feketić“ dobili po 95 poena, KUD „Petefi Šandor“ Mali Iđoš 93 poena, dok je … „A.A.“ bodovano sa 90 poena za jedan projekat i 87 poena za drugi projekat. Ostala udruženja su dobila po 87 ili manji broj poena, među kojima ima i onih za koja se po nazivu može pretpostaviti da su udruženja pripadnika crnogorske zajednice (npr. Udruženje građana „Crnogorci i prijatelji Crnogoraca“ Lovćenac i Udruženje „Crnogoraca“ Lovćenac).
Povodom navoda iz izjašnjenja da „… „A.A.“ i sva crnogorska kulturna umetnička društva i udruženja u 2024. godini su na konkursu dobili više od 3.500.000,00 dinara. Mađarska, srpska i romska kulturna umetnička društva nisu dobili koliko crnogorska udruženja i kulturna umetnička društva“, Poverenik ukazuje da Opština Mali Iđoš nije dostavila dokaze kojim potkrepljuje ove navode.
Kriterijumi na osnovu kojih se ocenjuju projekti prijavljeni na javni konkurs, propisani Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš (član 12), su: 1) usklađenost projekta sa opštim interesom u kulturi i ciljevima i prioritetima konkursa; 2) kvalitet i sadržajna inovativnost projekta; 3) kapaciteti potrebni za realizaciju projekta i to: (1) stručni, odnosno umetnički kapaciteti, (2) neophodni resursi; 4) finansijski plan – razrađenost, usklađenost sa planom aktivnosti projekta, ekonomičnost i uključenost više izvora finansiranja i 5) stepen uticaja projekta na kvalitet kulturnog života zajednice. U stavu 4 istog člana je propisano da je Komisija obavezna da za svaki projekat koji se razmatra sačini pismeno obrazloženje u kome se navode razlozi za prihvatanje ili neprihvatanje projekta. S tim u vezi, opravdanost dodele različitog iznosa finansijskih sredstava različitim društvima za različite projekte može se dokazati obrazloženjem o ispunjenosti propisanih kriterijuma za svaki konkretan projekta kojim je konkurisano.
Poverenik je zatražio od Opštine Mali Iđoš da pojasni koji su kriterijumi, propisani Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš, bili odlučujući da se za 2024. godinu … „A.A.“ opredele odobrena sredstva u iznosu od ukupno 500.000 dinara. Takođe, zatraženo je od opštine i da dostavi pismeno obrazloženje Komisije za dodelu sredstava za finansiranje/sufinansiranje projekata iz oblasti kulture u kojem navodi razloge za prihvatanje projekta u skladu sa odredbama člana 12. 4. i 5. Pravilnika o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš. Opština Mali Iđoš nije u dopuni izjašnjenja od 10. juna 2025. godine odgovorila na traženo pojašnjenje, odnosno nije pojasnila koji su kriterijumi propisani navedenim Pravilnikom bili odlučujući da se udruženju „A.A.“ opredele sredstva u manjem iznosu u odnosnu na sredstva koja su opredeljena drugim udruženjima. Takođe, u prilogu izjašnjenja nisu dostavljena pisana obrazloženja Komisije o svakom projektu koji je razmatran i u kojem se navode razlozi za prihvatanje ili neprihvatanje projekta, a u skladu sa članom 12. stav 4. Pravilnika. S tim u vazi, može se zaključiti da Opština Mali Iđoš nije dokazala da razlog za dodelu različitog iznosa odobrenih sredstava iz budžeta za projekte … „A.A.“ … za 2024. godinu nije lično svojstvo udruženja ili članova udruženja, već neki objektivni faktori koji nisu u vezi sa ovim ličnim svojstvima.
Kada je u pitanju pritužba … „A.A.“ … koja se odnosi na opredeljena sredstva za 2025. godinu, analizom Zaključka Opštinskog veća kojim je usvojen predlog Komisije za dodelu sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za finansiranje ili sufinansiranje programa/projekata u oblasti kulture na teritoriji opštine Mali Iđoš za 2025. godinu, nesporno je da su od 16 udruženja za 15 odobrena sredstva od kojih su, pored podnositelja pritužbe, još tri udruženja za koja se po nazivu može zaključiti da okupljaju pripadnike crnogorske zajednice (Udruženje Crnogoraca Lovćenac, Udruženje građana Crnogorci i prijatelji Crnogoraca i Udruženje crnogorskih proizvođača grožđa i vina „Vranac“). Navedenim udruženjima je zajedno dodeljeno 150.000 dinara. U izjašnjenju predsednika opštine od 6. oktobra 2025. godine nije objašnjeno koji su kriterijumi, u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja prava na dodelu, korišćenje i praćenje sredstava iz budžeta opštine Mali Iđoš za projekte iz oblasti kulture koji su od značaja za opštinu Mali Iđoš, bili odlučujući da se za CKPD „A.A.“ Lovćenac opredele odobrena sredstva u ukupnom iznosu od 600.000 dinara, niti je dostavljeno pismeno obrazloženje komisije koje je dužna da sastavi za svaki projekat koji se razmatra i u kojem se navode razlozi za prihvatanje ili neprihvatanje projekta, u skladu sa članom 12. navedenog Pravilnika. S tim u vazi, može se zaključiti da Opština Mali Iđoš nije dokazala da razlog za dodelu manjeg iznosa odobrenih sredstava iz budžeta za projekte … „A.A.“ Lovćenac za 2025. godinu nije lično svojstvo udruženja ili članova udruženja, već neki objektivni faktori koji nisu u vezi sa ovim ličnim svojstvima.
Poverenik je dalje sproveo analizu povodom navoda pritužbe da je udruženju „A.A.“ drugačije tretirano tako što je udruženju za 2024. godinu isplaćeno samo 51% sredstava koja su predviđena ugovorima nakon sprovedenog konkursa, dok je udruženju „Petefi Šandor“, „Feketić“ i „P. P. Njegoš“ isplaćeno 95% sredstava. Podnositelj pritužbe je dostavljanjem odgovora opštine Mali Iđoš na poslaničko pitanje učinio verovatnim da postoji nejednako postupanje prema različitim udruženjima opštine Mali Iđoš. S tim u vezi, a u skladu sa pravilom o preraspodeli tereta dokazivanja, Poverenik je analizirao navode izjašnjenja Opštine Mali Iđoš o ovom pitanju.
U delu izjašnjenja koje se odnosi na ove navode, predsednik Opštine Mali Iđoš je naveo „da se isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš“. S obzirom da su kulturno umetničkim društvima odobrena sredstva različitih iznosa (za dva po 2.160.00,00 dinara, za jedno 1.620.000,00 dinara i za podnositelja pritužbe 500.000,00 dinara), da su prema tri društva sredstva isplaćena u visini od 95% odobrenih sredstava, a podnositelju pritužbe u visini od 51% odobrenih sredstava, kao i da je objektivno očekivati da priliv sredstava u opštinski budžet periodičan i u različitim iznosima, Poverenik je od Opštine Mali Iđoš zatražio dopunu izjašnjenja. U zahtevu za dopunu izjašnjenja, precizno je zatraženo da se pojasni po kojoj dinamici, ključu ili sistemu se isplaćuju odobrena sredstva udruženjima. U dopuni izjašnjenja je navedeno da se „isplata realizuje shodno prilivu sredstava u budžet opštine Mali Iđoš. Naime, budžet je sveobuhvatan plan prihoda i primanja i plan rashoda i izdataka. Budžetom se utvrđuje način trošenja raspoloživih javnih primanja i prihoda, naime je mesto na kojem se susreću planovi sa realnim, pre svega finansijskim mogućnostima“. Ni u izjašnjenju, kao ni u dopuni izjašnjenja, Opština Mali Iđoš nije ponudila činjenice i dokaze kojima bi opovrgnula navode pritužbe, da postupanje Opštine Mali Iđoš nije u uzročno-posledičnoj vezi sa ličnim svojstvom udruženja ili članova udruženja – pripadnost crnogorskoj nacionalnoj manjini, već da su u pitanju neki objektivni faktori koji nisu u vezi sa ovim ličnim svojstvima.
Analizom navoda pritužbe i izjašnjenja povodom isplate sredstava povodom ugovora o sprovođenju programa/projekta za 2025. godine nesporno je da je … „A.A.“ isplaćeno nešto više od 16% dodeljenog iznosa, dok su drugim udruženjima isplaćeni procentualno veći iznos (50%, 41,67% i 38,86%). Ni u izjašnjenju na navode pritužbe povodom davanja i isplate sredstava za 2025. godinu predsednik opštine nije pojasnio po kojoj dinamici, ključu ili sistemu se isplaćuju odobrena sredstva udruženjima i zašto je … „A.A.“ isplaćeno procentualno manje u odnosu na druga udruženja, čime nije ponudila činjenice i dokaze kojima bi opovrgnula navode pritužbe. S tim u vezi, Opština Mali Iđoš nije dostavila dokaze da razlog drugačijeg tretmana … „A.A.“ nije lično svojstvo udruženja ili članova udruženja, već neki objektivni faktori koji nisu u vezi sa ovim ličnim svojstvima.
Analizom ugovora o sprovođenju programa/projekata između Opštine Mali Iđoš i … „A.A.“ za obe godine, nesporno je da su definisane obaveze primaoca sredstava i situacije u kojima opština može da raskine ugovor i zatraži povraćaj sredstava u situacijama kada primalac sredstava ne ispuni ugovornu obavezu. S obzirom da u izjašnjenju Opštine Mali Iđoš nije naveden argument da … „A.A.“ nije ispunilo ugovornu obavezu, kao i da je u prilogu izjašnjenja dostavljen i ugovor o dodeli sredstava za 2025. godinu sa … „A.A.“, može se zaključiti da razlog što … „A.A.“ nisu isplaćena odobrena sredstava u celosti nije neispunjenje ugovorne obaveze od strane udruženja.
Takođe, Poverenik je analizirao i navode iz izjašnjenja da je ugovoreno da realizacija ugovora zavisi od priliva sredstava u budžet. Tim povodom ukazujemo da nedostatak sredstava u budžetu može da bude realan razlog da Opština Mali Iđoš ne može da izvrši realizaciju ugovora, međutim, ne može smatrati objektivnim opravdanim razlogom za drugačije postupanje prema ugovornim stranama u smislu da je za tri kulturna društva Opština Mali Iđoš isplatila 95% dodeljenih sredstava, a za podnosioca pritužbe 51% sredstava.
S obzirom na sve navedeno, primenom odredaba člana 45. zakona o zabrani diskriminacije Poverenik je dao mišljenje da je Opština Mali Iđoš povredila odredbe člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije.

MIŠLjENjE

Opština Mali Iđoš je kroz postupak dodele i isplate sredstava iz budžeta za projekte iz oblasti kulture za 2024. godinu i za 2025. godinu stavila u nepovoljniji položaj … „A.A.“ iz B. na osnovu nacionalne pripadnosti članova udruženja, čime je povredila odredbe člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije.

PREPORUKA

Poverenik za zaštitu ravnopravnosti daje Opštini Mali Iđoš preporuku:

Da otkloni posledice diskriminatornog postupanja prema … „A.A.“ iz B. na način da prilikom isplate sredstava po zaključenim ugovorima postupi na isti način kao i prema drugim udruženjima, kao i da se ubuduće u okviru svojih aktivnosti pridržava propisa o zabrani diskriminacije.

Potrebno je da Opština Mali Iđoš obavesti Poverenika za zaštitu ravnopravnosti o sprovođenju ove preporuke, u roku od 30 dana od dana prijema mišljenja sa preporukom.

Saglasno članu 40. Zakona o zabrani diskriminacije, ukoliko Opština Mali Iđoš ne postupi po preporuci u roku od 30 dana, biće doneto rešenje o izricanju mere opomene, protiv kojeg nije dopuštena žalba, a za slučaj da ovo rešenje ne sprovede, Poverenik za zaštitu ravnopravnosti može o tome obavestiti javnost preko sredstava javnog informisanja i na drugi pogodan način.

Protiv ovog mišljenja sa preporukom nije dopuštena žalba niti bilo koje drugo pravno sredstvo, jer se njime ne odlučuje o pravima i obavezama pravnih subjekata.

[1] „Službeni glasnik RS”, broj 22/09 i 52/2021

[2] „Službeni glasnik RS”, broj 18/16; 95/2018 – autentično tumačenje i 2/2023 – odluka US

[3] „Službeni glasnik RS“, broj 98/06 i 115/21

[4] „Službeni glasnik RS”, br. 129/07, 83/14 – dr. zakon, 101/16 -dr. zakon, 47/18 i 111/21 – dr. zakon

[5] „Službeni list opštine Mali Iđoš“, broj 15/23

POVERENICA ZA ZAŠTITU RAVNOPRAVNOSTI

Brankica Janković

90-2025 Postupak po pritužbi zbog diskriminacije članova KUD na osnovu nacionalne pripadnosti